Związki kompleksowe niklu i chromu

Związki kompleksowe niklu i chromu
e-suplement
Metale przejściowe (z grup 3 - 10) tworzą liczne związki koordynacyjne. Wiele z nich to połączenia barwne. W poniższych doświadczeniach otrzymamy kolorowe kompleksy niklu i chromu.

W pierwszym eksperymencie zaobserwujemy zmiany barwy wodnego roztworu soli niklu(II) pod wpływem amoniaku. Do przeprowadzenia próby potrzebny jest chlorek niklu(II) NiCl2 oraz woda amoniakalna NH3aq (fotografia 1). Liczne sole niklu(II) oraz ich roztwory wodne mają zielone zabarwienie pochodzące od akwakompleksu , który w skrócie oznaczamy . Do probówki z roztworem NiCl2 dodajemy nieco wody amoniakalnej (fotografia 2), co powoduje zmianę zabarwienia zawartości naczynia na szafirowe. Efekt spowodowany jest utworzeniem amoniakalnego kompleksu - jonów heksaaminaniklu(II) :

Przemianę zapisano schematycznie z pominięciem cząsteczek wody (nad strzałką znajduje się wzór substancji, którą działamy na akwakompleks). Również w kolejnych doświadczeniach będzie stosowana ta konwencja zapisu. Barwy obu połączeń widoczne są na fotografii 3: z lewej - akwakompleksu, z prawej - aminakompleksu.

W drugiej próbie otrzymamy kompleks chromu(III) z jonami azotanowymi(III). Do eksperymentu przygotujmy roztwory siarczanu(VI) chromu(III) Cr2(SO4)3 oraz azotanu(III) sodu NaNO2 (fotografia 4). Wodny roztwór użytej soli chromu ma niebieskofioletowe zabarwienie pochodzące od akwajonów , zapisywanych także jako . Po dodaniu niewielkiej ilości roztworu NaNO2 (fotografia 5) obserwujemy, że zawartość probówki zmienia barwę na różowofioletową. Pod wpływem jonów (zwanych azotynowymi) tworzy się barwne połączenie kompleksowe:

Fotografia 6 przedstawia barwy obu związków: z lewej strony - akwakompleksu, z prawej - kompleksu azotynowego.

W kolejnym doświadczeniu poddamy ogrzewaniu roztwór Cr2(SO4)3. Uwodnione jony chromu(III)  nadają roztworowi niebieskofioletowe zabarwienie (fotografia 7). Jedną z probówek ogrzewamy w płomieniu palnika (fotografia 8), a drugą pozostawiamy jako próbę kontrolną. Po ogrzaniu zawartość naczynia zmienia kolor na zielony. Za przebieg procesu odpowiedzialna jest wymiana cząsteczek wody na jony siarczanowe(VI) w sferze koordynacyjnej jonu chromu(III) w podwyższonej temperaturze:

Fotografia 9 przedstawia barwy obu związków: z lewej strony - akwakompleksu, z prawej - kompleksu siarczanowego.

"Aminakompleks niklu(II)"

"Azotynowy kompleks chromu(III)"

"Siarczanowy kompleks chromu(III)"

Przeczytaj także
Magazyn