Włodzimierz Schmidt - legenda polskich szachów

Włodzimierz Schmidt - legenda polskich szachów
Włodzimierz Schmidt (ur. 10 kwietnia 1943 w Poznaniu) to prawdziwa legenda polskich szachów. Jest pierwszym Polakiem, który wypełnił normy na tytuł arcymistrzowski, a także siedmiokrotnym Mistrzem Polski w szachach klasycznych. Uczestniczył w 14 Olimpiadach szachowych, w tym pięciokrotnie na pierwszej szachownicy.

Włodzimierz Schmidt zaczął grać w szachy w wieku 9 lat, a swoje umiejętności doskonalił w poznańskim klubie "Ogniwo". Od początku związany był ze swoim rodzinnym Poznaniem, któremu jest wierny do dziś (1). Pierwszy szachowy sukces zanotował w 1955 roku, zajmując drugie miejsce w turnieju młodzików poznańskiego klubu. Rok później zdobył mistrzostwo szkół podstawowych Poznania. Pod koniec lat pięćdziesiątych czterokrotnie występował w finałach Mistrzostw Polski juniorów (do 18 lat) zdobywając dwa tytuły mistrzowskie i jeden wicemistrzowski.

1. Włodzimierz Schmidt, fotografia ze zbiorów Andrzeja Filipowicza, źródło: https://bit.ly/3y1xJ1Q

W 1962 r. zadebiutował w finale Mistrzostw Polski seniorów zdobywając brązowy medal. Po tym sukcesie na kilka lat ograniczył udział w rozgrywkach szachowych, więcej uwagi poświęcając studiom na wydziale elektrycznym Politechniki Poznańskiej.

W finałach indywidualnych Mistrzostw Polski występował aż 28 razy (2). W swoim dorobku ma 15 medali mistrzostw kraju. Siedmiokrotnie zdobywał tytuł Mistrza Polski (w latach 1971, 1974, 1975, 1981, 1988, 1990 i 1994).  W drużynowych Mistrzostwach Polski zdobył 17 medali, w tym siedem złotych (Bydgoszcz 1973, Poznań 1974, Augustów 1975, Ciechocinek 1976, Katowice 1977, Lublin 1979 i Lubniewice 1981).

Włodzimierz Schmidt znany jest z gruntownego przygotowania teoretycznego i dobrej techniki, a także wyjątkowego refleksu. W Indywidualnych Mistrzostwach Polski w szachach błyskawicznych zdobył 16 złotych medali, a w Drużynowych Mistrzostwach Polski w szachach błyskawicznych 8 złotych (3).

2. Włodzimierz Schmidt (po prawej) w partii z Andrzejem Filipowiczem, Łódź 1974,
źródło: https://bit.ly/3rFwsMM

W 1968 roku Międzynarodowa Federacja Szachowa (fr. Fédération Internationale des Échecs, FIDE) nadała Schmidtowi - za wyniki na XV Olimpiadzie Szachowej w Złotych Piaskach (1962) oraz na VI Memoriale Akiby Rubinsteina (1968) w Polanicy Zdroju tytuł mistrza międzynarodowego. Pięć lat później (1973) Schmidt zrezygnował z pracy na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i poświęcił się całkowicie szachom.

3. Włodzimierz Schmidt - Mistrz Polski w szachach błyskawicznych, Kalisz 1979, źródło: archiwum Macieja Sroczyńskiego

Podczas turnieju rozgrywanego w Lipsku w 1973 roku wypełnił pierwszą normę arcymistrzowską a Międzynarodowa Federacja Szachowa przyznała mu tytuł arcymistrza po wypełnieniu drugiej normy na XIV Memoriale Akiby Rubinsteina w Polanicy Zdrój w 1976 roku. Włodzimierz Schmidt został pierwszym polskim szachistą (nie licząc nominowanych w 1950 r. Akiby Rubinsteina, Ksawerego Tartakowera i Mieczysława Najdorfa), któremu Międzynarodowa Federacja Szachowa przyznała tytuł arcymistrza.

Tytuły arcymistrzowskie FIDE zaczęła przyznawać od 1950 roku. Wówczas otrzymało je trzech polskich szachistów - Akiba Rubinstein, Ksawery Tartakower i Mieczysław Najdorf. Polska była bowiem przed II wojną światową prawdziwą szachową potęgą.

Reprezentacja sześciokrotnie stawała na podium, wygrywając olimpiadę w 1930 roku w Hamburgu. Na kolejnego arcymistrza Polska czekała aż 26 lat, gdyż wywalczenie tego tytułu było obwarowane bardzo ostrymi kryteriami. W następnych latach FIDE doszła do wniosku, że trzeba obniżyć kryteria zdobywania tytułów mistrzów międzynarodowych i arcymistrzów, żeby zwiększyć popularność szachów na świecie. 

4. Symultana szachowa Włodzimierza Schmidta, 25 października 2019, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, źródło: Życie Uniwersyteckie, UAM w Poznaniu 

Najwyższy ranking FIDE (2505) osiągnął Włodzimierz Schmidt 1 stycznia 1978 i do dzisiaj legitymuje się najwyższym rankingiem (2190) wśród wszystkich aktywnych (uczestniczących nadal w turniejach) polskich szachistów w swojej kategorii wiekowej.

Włodzimierz Schmidt nadal uczestniczy w wielu wydarzeniach szachowych, szkoleniach młodzieży i symultanach szachowych (4).

78-letni obecnie Włodzimierz Schmidt (5) jest trenerem (w 2004 r. otrzymał jako pierwszy Polak trenerski tytuł FIDE Senior Trainer) i działaczem szachowym (był m in, wiceprezesem do spraw sportowych Polskiego Związku Szachowego w latach 1999-2004 i 2009-2017). Ukończył Podyplomowe Studium Trenerskie na AWF Warszawa i był m.in. trenerem reprezentacji Polski na Olimpiadach Szachowych: 1992 - Manila (Filipiny), 2000 - Stambuł (Turcja), 2002 - Bled (Słowenia) i 2004 - Calviá (Wyspy Kanaryjskie - Hiszpania), trenerem reprezentacji Polski na Drużynowych Mistrzostwach Europy: 2001 - Leon (Hiszpania), 2003 - Płowdiw (Bułgaria) oraz trenerem reprezentantów Polski na Indywidualnych Mistrzostwach Świata i Europy Juniorów.

5. Włodzimierz Schmidt, Festiwal Szachowy, Poznań 2021, fot. Krzysztof Szeląg
6. Włodzimierz Schmidt ze statuetką "Hetmana 2016" przyznaną przez Polski Związek Szachowy, źródło: https://bit.ly/3pxLYr4

Jest Honorowym Członkiem Polskiego Związku Szachowego, laureatem "Hetmana 2016" w kategorii Całokształt Działalności, przyznawanego przez Polski Związek Szachowy (6). Za swoją działalność na polu szachowym odznaczony został m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Wśród wielu wspaniałych partii szachowych rozegranych przez Włodzimierza Schmidta na szczególną uwagę zasługuje wygrana w eliminacjach drużynowych mistrzostw Europy w Aarhus w 1971 roku z czołowym wówczas szachistą świata - duńskim arcymistrzem Bentem Larsenem.

7. Bent Larsen - Włodzimierz Schmidt, pozycja po 21. Gg5
8. Bent Larsen - Włodzimierz Schmidt, pozycja po 27…Gd5
9. Bent Larsen - Włodzimierz Schmidt, pozycja po 31. Wd3

Białe: Bent Larsen, Czarne: Włodzimierz Schmidt, Eliminacje Drużynowych Mistrzostw Europy, Aarhus (Dania), 8.09.1971
1. f4 Tak grał wielokrotnie w swojej karierze Larsen 1…Sf6 2. Sf3 g6 3. d3 d5 4. e3 Gg7 5. Ge2 O-O 6. O-O c5 7. He1 Sc6 8. Hh4 Larsen wykonał już dwa posunięcia hetmanem w debiucie 8…b6 9. Sbd2 Ga6 10. Wf2 Se8 11. c3 e5 12. H:d8 W:d8 13. f:e5 S:e5 14. S:e5 G:e5 15. a4 Gb7 16. d4 Gg7 17. d:c5 b:c5 18. Sb3 Wc8 19. e4 d4! Jeżeli 19…d:e4? to 20. Ge3 c4 21. Sc5 Gc6 22. G:c4 z dobrą pozycją białych 20. c:d4 c:d4 21. Gg5 (diagram 7) 21…Sd6! Czarne poświęcając wieżę za gońca zostają z parą silnych gońców i wolnym pionem d4 22. Ge7 S:e4 23. G:f8 G:f8 24. Wff1 Gh6 25. Wfd1 Ge3+ 26. Kf1 Wd8 27. Sa5 Gd5 (diagram 8) 28. Gb5? Prowadzi do wyraźnej przewagi czarnych, należało grać 28. Sc4! G:c4 29. G:c4 i różnobarwne gońce dawały białym duże szanse na remis 28…Wc8! 29. Wa3 Sd2+ 30. Ke1 Wc2 31. Wd3 (diagram 9) 31…Sf1! 32. W:d4 Skoczek czarnych jest nietykalny, po 32. K:f1?? nastąpiłoby 32…G:g2+ 33. Ke1 Gf2# 32…G:g2 33. Wd8+ Kg7 34. Ge2 S:h2 35. W1d3 Jeżeli 35. W8d3?? To 35…Sf3+ 36. G:f3 Gf2# 35…Gb6 36. b4 G:d8 37. W:d8 Gf3 38. Gc4 Sg4 39. We8 Kf6 40. Gb3 Wb2 41. b5 h5 i białe poddały partię (diagram 10).

10. Bent Larsen - Włodzimierz Schmidt, pozycja w której Larsen poddał partię

dr inż. Jan Sobótka