Prasa drukarska

Prasa drukarska
e-suplement

czcionki drukarskie

?gdy w roku 1563 w Anglii wydano ustawę o rzemieślnikach, na mocy której musieli oni pozostawać w tej parafii, w której przyszli na świat, spowolniło to rozwój rzemiosła drukarskiego, bo mistrzowie nie mogli znaleźć w okolicy uczniów zainteresowanych pracą w tym zawodzie. A musiał wówczas drukarz nie tylko składać czcionki, wynalezione przez Gutenberga, ale też nosić papier i obsługiwać prasę drukarską. W dużej drukarni pracowało na ogół pięć osób. Trzy z nich obsługiwały prasę, a dwie zajmowały się składem. Zajmowali się tez odlewaniem czcionek, choć to zadanie było później zlecane odlewnikom.

Pierwszą maszyną drukarską była prasa drukarska, wynaleziona ok. roku 600 n.e. w Chinach. Zanim w Europie rozpowszechniły się dzieła drukowane, książki przepisywano ręcznie. Mała ilość egzemplarzy nie zachęcała do poznawania dzieł, ani do nauki czytania. Zresztą wysoki koszt takiej przepisanej książki też bardzo ograniczał liczbę nabywców. Posiadały je głównie klasztory i arystokraci, choć ci ostatni bywało, że nie umieli czytać.

Po jakimś czasie wymyślono drewniane klocki z wypukłymi literami, które układano godnie z tekstem w ramki. Te pierwsze czcionki zamalowywano atramentem i kładziono na nie papier. Dociskano i sprawdzano czy powstały ślady liter. To był ogromny postęp, bo w ciągu jednego dnia powstawała książka, której przepisanie zajęło by rok. No i można było to dzieło wielokrotnie powielać. Jednak drewniane czcionki dość szybko się zużywały

Niemiecki drukarz, Johannes Gutenberg odlał litery ze stopu metali. Gutenberg  połączył cztery od dawna znane przedmioty: ruchomą czcionkę, papier, farbę drukarską i prasę. Osobno żaden z nich nie był pomysłem nowym. Ruchoma czcionka przywędrowała z Chin, podobnie jak papier, który wypierał pergamin ze skóry zwierzęcej. Farba drukarska była farbą olejną, której artyści używali od 50 lat, a prasę do wytłaczania oliwy z oliwek rolnicy stosowali od stuleci. Prasa drukarska umożliwiła wykonanie większej ilości stron na godzinę niż mnich mógł przepisać w ciągu tygodnia. W roku 1455 wydał w Moguncji Biblię 42-wierszową (zwaną też Biblią Gutenberga). Jej wydrukowanie zajęło mu dwa lata. Wynalazek Gutenberga nie tylko umożliwiał drukarzowi składanie słów z poszczególnych czcionek, lecz także ustawianie ich w równe wiersze i umieszczenie na pojedynczej stronie dużej liczby znaków. Dzięki temu drukarze mogli wykonać tysiące kopii jednej strony. Zwiększyły się nakłady książek. Z typowej XV-wiecznej prasy mogło zejść rocznie pięć tytułów. I ludzie zaczęli czytać. W XVI wieku, za sprawą prasy drukarskiej, rozwinął się nowy dział przemysłu.

Już w czasach starożytnych używano pras do wyciskania winogron czy oleju. Elementem naciskającym była belka drewniana zamocowana z jednej strony obrotowo za pomocą poziomego czopa. Na drugim końcu belki zawieszano ciężary wywierając nacisk na worek z ?towarem? siłą wynikającą z wielkości ciężaru i długości belki. W czasach rzymskich  stosowano już prasę śrubową, w której siła nacisku wynikała z obracania się śruby w nieruchomej nakrętce. W niezmienionej postaci, wykonana z drewna prasa śrubowa dotrwała do XV wieku i to ją zastosował Guttenber, po niewielkich przeróbkach. Konstrukcja ta przetrwała 350 lat i dopiero około 1800 roku śrubę zastąpiono  dźwignią, co zwiększało wydajność druku do 300 odbitek na godzinę. W roku 1800 zamiast drewna zaczęto do budowy pras drukarskich stosować metal, a w 1814 roku w redakcji londyńskiego "Timesa" pojawiła się pierwsza prasa drukarska z napędem mechanicznym.

Przeczytaj także
Magazyn