Młody Technik - październik 2025
Spis treści 10/2025
FIZYKA W MROKU? RZECZYWISTOŚĆ INNA NIŻ NAM SIĘ WYDAWAŁO - TEMAT NUMERU
22 Czy rzeczywistość jest inna, niż nam się wydawało? Świat, którego nie rozumiemy całkiem inaczej
32 Kto dostanie najwyższą nagrodę w dziedzinie fizyki? Nobel 2025 – coroczne pytania i spekulacje
37 Dotrzeć do tego co najmniejsze i najbardziej fundamentalne. Nowe i stare narzędzia fizyków
44 Zunifikuj się albo znikaj, teorio Einsteina. Zmagania kwantów z grawitacją
Technika
8 Info zoom
16 Dodaj do obserwowanych
Horyzonty mgłą spowite
17 • Nieprzewidziane skutki uderzenia w asteroidę. Armagedon z odłamkami
20 • Technika kwantowa zamiast GPS? Nawigacja odporna na wrogie zagłuszanie
49 Sztuczna inteligencja: Shortwave – zaawansowana obsługa adresu e-mail
m.technik
52 e-Technologie: Świat programistów AI i narastające wątpliwości. Kto sprząta po „vibe codingu”?
Fantastyka naukowa w „Młodym Techniku”
56 Lodówka
59 Rozmowa z Peterem Wattsem
Szkoła
68 MT studiuje: Chemia budowlana
70 Chemia inna niż w szkole: Wokół manganu (1)
Fizyka bez granic
74 Słów kilka o lataniu
79 • Widzenie barwne (1). Czy wszyscy w jednakowy sposób postrzegamy kolory?
82 Matematyka z ludzką twarzą: Nieznane albo i zapomniane gry
Klub i Szkoła Wynalazców
86 • Szkoła Wynalazców – dozwolone do lat 15
87 • Klub Wynalazców – bez ograniczeń wieku
88 • Vademecum Młodego Wynalazcy
90 Pomysły genialne, zwariowane i takie sobie
91 Na warsztacie: Minecraft plane
Odkryj historię wynalazków
94 • Otwarte i wolne oprogramowanie
98 • Klasyfikacje i definicje świata open source i wolnego oprogramowania
Inne
2 Prenumerata
5 Od wydawcy
6 Listy, Facebook
99 Sędziwy Technik - 100 lat temu prasa pisała
W ostatnich latach fizyka zdaje się schodzić w cień. Po dekadzie pełnej przełomów – Noblu za Higgsa, detekcji fal grawitacyjnych i innych znaczących odkryciach – nastał czas ciszy, a może nawet zastoju.
Kolejne uruchomienie Wielkiego Zderzacza Hadronów nie przyniosło jeszcze spektakularnych wyników, podobnie jak zmodernizowane detektory fal grawitacyjnych. Nawet ubiegłoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki wzbudziła kontrowersje, gdyż dotyczyła bardziej badań związanych ze sztuczną inteligencją niż fizyką sensu stricto. Czy to oznacza chwilowy brak odkryć na miarę epoki? A może to tylko cisza przed burzą?
W tym numerze przyglądamy się największym zagadkom współczesnej fizyki: próbom unifikacji teorii względności i mechaniki kwantowej, tajemnicom ciemnej materii i energii, a także pytaniom o początek i przyszłość Wszechświata. Pokazujemy też, jak fizycy sięgają po nowe narzędzia, m.in. komputery kwantowe, by dokonać przełomów, na które wszyscy wciąż czekamy.
Zapraszam do lektury!
Mirosław Usidus
Redaktor naczelny
