Czasem nie ma czasu w kwantowej rzeczywistości

Niezwykle ciekawy eksperyment przeprowadzili niedawno naukowcy z Narodowego Instytutu Badań Metrologicznych w Turynie (INRIM). Polegał on na obserwacji zmian w układzie dwóch fotonów w stanie splątania kwantowego. Przeprowadzono dwa rodzaje obserwacji – jedną z obserwatorem będącym częścią układu, drugą z obserwatorem badającym właściwości fotonów na niezależnym od układu instrumencie pomiarowym.

W eksperymencie z obserwatorem „splątanym” następowała zmiana w czasie polaryzacji fotonów i oczywiście zmiana ta, odmierzająca jednocześnie upływ czasu, była widoczna dla obserwatora, podobnie, jak czas. W wariancie, gdy do pomiaru stanu cząstek służył niezależny od układu „zegar pomiarowy”, obserwatorowi układ prezentował się, jako statyczny, niezmienny i co za tym idzie, nie zarejestrowany został upływ czasu.

Eksperyment potwierdza teoretyczne założenia fizyków z lat 80-tych, Dona Page’a i Williama Wootersa. Twierdzili oni, że zjawisko splątania kwantowego może być wykorzystane do pomiaru czasu. Jednak to, czy czas się z wyłoni, czy nie, zależy od sposobu obserwacji. Dla obserwatora wewnątrz Wszechświata, zmiana a za nią czas się wyłania. Natomiast z punktu widzenia obserwatora spoza Wszechświata (hipotetyczna „boska” perspektywa) nie ma zmian i czasu.