Na orbicie stworzono piąty stan materii

Na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) udało się stworzyć kondensat Bosego-Einsteina. Ten niezwykły stan materii powstał przez schłodzenie chmury atomów do temperatury niemal zera absolutnego. Przez kilka sekund swojego istnienia był to najzimniejszy znany nam obiekt w kosmosie.

Już w 1924 roku fizycy Satyendra Nath Bose i Albert Einstein przewidzieli, że w ekstremalnie niskich temperaturach cząstki (konkretnie bozony) przechodzą w zerowy stan pędu. Można uznać, że powstaje wówczas osobliwy, piąty stan materii, w którym wszystkie atomy zachowują się jak jedna cząstka. Dzięki temu możliwe jest obserwowanie niewidocznych w innym przypadku efektów kwantowych.

Po raz pierwszy efekt kondensacji Bosego-Einsteina zaobserwowano dla atomów rubidu-87 w Joint Institute for Laboratory Astrophysics w Kolorado w 1925 roku. Polakom również udała się ta sztuka - eksperyment miał miejsce w 2007 roku w Krajowym Laboratorium Fizyki Atomowej, Molekularnej i Optycznej w Toruniu.

Sam kondensat jest bardzo niestabilny i trudny do obserwacji na Ziemi ze względu na silny wpływ grawitacji. Wysłane na ISS w maju tego roku kompaktowe urządzenie o nazwie Cold Atom Lab pozwoliło przeprowadzić ten eksperyment w warunkach mikrograwitacji na orbicie. Dzięki temu naukowcy mogli obserwować kondensat przez rekordowo długi czas prawie 10 sekund. Ten pozornie mało spektakularny wynik może mieć olbrzymi wpływ na rozwój nauki, gdyż być może pozwoli nam jeszcze lepiej zrozumieć mechanizmy mechaniki kwantowej.

źródła: livescience.com, zdjęcie: upload.wikimedia.org