Nowy wzorzec kilograma

Generalna Konferencja Miar poinformowała w komunikacie prasowym o zmianie definicji kilograma. Odwołanie do platynowo-irydowego walca zdeponowanego w Sèvres pod Paryżem zostanie zastąpione przez definicję opartą na stałej Plancka. W ten sposób kilogram, podobnie jak metr i sekundę, będzie mógł sobie z taką samą dokładnością zmierzyć każdy, w każdym miejscu na świecie (a nawet we Wszechświecie).

Wzorzec kilograma, walec ze stopu irydu i platyny, znajduje się w sejfie Międzynarodowego Biura Miar i Wag. Czasami trzeba było go myć, bo osiadające zanieczyszczania zmieniały jego wagę o kilkadziesiąt mikrogramów. Wiele krajów miało swoje narodowe kopie – polski został zakupiony ponad pół wieku temu i nosił numer 51. Każdy, kto chciał precyzyjnie odmierzyć kilogram, porównywał miarę z wzorcem, choć mimo przechowywania tych modeli w sejfach i w niezwykle czystym powietrzu ich waga zawsze wahała się o drobne wartości.

Kilogram według nowego wzorca będzie można odważyć za pomocą wagi Kibble’a. To urządzenie jest bardzo czułą wagą elektromechaniczną, ważącą za pomocą elektromagnesu. Siła, jaką wywiera elektromagnes, pozostaje wprost proporcjonalna do natężenia prądu płynącego przez cewki. Natężenie i napięcie są ze sobą powiązane, zaś ładunek elektryczny jest stałą fizyczną związaną ze stałą Plancka. W ten sposób do wyznaczenia kilograma wystarczy "tylko" dysponować odpowiednim sprzętem. Oczywiście wyniki będą znacznie dokładniejsze niż te uzyskiwane do dziś.