Zgubiony portfel miarą uczciwości

Często zdarza Ci się zgubić portfel? Jeśli tak, to lepiej trzymaj w nim jakąś gotówkę. Okazuje się bowiem, że im więcej pieniędzy znajduje w portfelu tym większa jest szansa na jego odzyskanie. Te niespodziewane wnioski płyną z badania społecznego przeprowadzonego niedawno w kilkudziesięciu krajach, którego wyniki zostały opublikowane na łamach nowego numeru magazynu Science.

Badacze ze Stanów Zjednoczonych i Szwajcarii przeprowadzili proste, a zarazem ciekawe badanie poziomu społecznej uczciwości. W tym celu "zgubiono" ponad 17 000 portfeli w 40 krajach świata.

Każdy portfel zawierał listę zakupów (oczywiście w miejscowym języku), klucz i kilka identycznych wizytówek z nazwiskiem oraz adresem e-mail, które jednoznacznie wskazywały właściciela zguby. W niektórych znajdowała się ponadto niewielka kwota lokalnych pieniędzy (ekwiwalent niecałych 14 dolarów).

Tak przygotowane zestawy asystenci przekazywali przypadkowym pracownikom różnych instytucji - banków, urzędów pocztowych, muzeów czy hoteli - z krótką informacją: "Znalazłem to właśnie na ulicy, ale niestety bardzo się spieszę. Czy mógłbyś się tym zająć?". Na koniec pozostawało policzyć ile osób nawiąże kontakt z pozornym właścicielem portfela.

Wyniki zaskoczyły naukowców - zgłoszono znalezienie średnio 51% portfeli z pieniędzmi, podczas gdy w przypadku pustych portfeli wartość ta wyniosła tylko 40%. Prawdopodobieństwo odzyskania zguby jest różne w zależności od kraju.

Z badania wynika, że najuczciwsi są Szwajcarzy i Norwegowie (ponad 70% zwrotów), najrzadziej kontaktowali się natomiast mieszkańcy Chin i Maroka (ok. 10 - 20%). W tym zestawieniu Polska znalazła się na wysokim, szóstym miejscu (ponad 60% zwrotów).

Kolejne badanie miało wykazać różnice w uczciwości pomiędzy mieszkańcami krajów zbliżonych do siebie pod względem kulturowym. Przeprowadzono je w nieco mniejszej skali w 3 krajach: Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Polsce. Tym razem "zgubiono" 3000 portfeli - zarówno pustych, jak i zawierających gotówkę w dwóch różnych sumach (ok. 14 oraz prawie 100 dolarów).

Średnio zwroty wyniosły ok. 72%. W tym zestawieniu pierwsze miejsce zajęli Polacy, zaraz po nich znaleźli się Brytyjczycy i Amerykanie. We wszystkich 3 przypadkach prawdopodobieństwo odzyskania portfela znacząco wzrastało wraz z sumą znajdujących się w nim pieniędzy.

Naukowcy zajęli się poszukiwaniem przyczyn tak niespodziewanych wyników. Jak wykazali, wysoki poziom zwrotów wypełnionych pieniędzmi portfeli nie wynika z altruizmu znalazcy, lecz z wyrzutów sumienia z tym związanych.

Ankietowani byli zgodni - im wyższa jest znaleziona kwota, tym większe poczucie, że kogoś okradliśmy.

źródła: science.sciencemag.org, www.sciencenews.org; zdjęcie: www.pexels.com