Czas odwrócony po raz pierwszy wykazany eksperymentalnie

Badacze z uniwersytetów w Darmstadt w Niemczech i Roskilde w Danii w ramach badań procesów starzenia się substancji takich jak szkło uzyskali pierwszy fizyczny, mający eksperymentalny charakter, dowód na bieg czasu w odwrotnym niż odczuwany przez nas kierunku. Praca opisująca wyniki ich badań została opublikowana w „Nature Physics”.

Składające się z przypominających ciecz zlepków cząstek, niekrystaliczne substancje, w tym różne polimery i amorficzne ciała stałe, takie jak szkło, przekształcają swoje struktury do teoretycznie stabilnego stanu zgodnie z własnym zegarem napędzanym entropią. Fizycy opisują ten proces starzenia jako czas materialny. Chociaż koncepcja ta istnieje od wczesnych lat 70. XX wieku, jej interpretacja znana jako formalizm Tool-Narayanaswamy nigdy nie została potwierdzona eksperymentalnie.

Zespół naukowców wykorzystał bardzo czułą kamerę wideo do rejestrowania rozproszonego światła laserowego, które po uderzeniu w szklaną próbkę tworzyło wzory interferencyjne, które można było statystycznie interpretować jako fluktuacje, które przekazywały poczucie czasu materialnego w trzech różnych substancjach tworzących szkło. Znalazł też dowody na to, że czas jest odwracalny na poziomie molekularnym, gdy cząsteczki popychają się i przyciągają do siebie w nowych układach. Trzymając się analogii nagrania filmowego, niemożliwe staje się stwierdzenie, czy film jest odtwarzany do przodu, czy do tyłu. Uczeni podkreślają, że nie znaczy to, iż proces starzenia materiału można zatrzymać, jednak strzałka czasu niekoniecznie biegnie w tych procesach „do przodu”.

Źródło: www.sciencealert.com, Fot. Adobe Stock

Mirosław Usidus