Kryształ czasu widziany po raz pierwszy

Fizycy z Uniwersytetu Stanowego w Kolorado w Boulder stworzyli kryształ czasowy, który można zobaczyć zarówno przez mikroskop, jak i gołym okiem. W artykule opublikowanym w „Nature Materials” opisano, że po raz pierwszy w historii zjawisko zwane kryształem czasowym zostało zaobserwowane, a nie jedynie symulowane czy rejestrowane w inny sposób. Kryształ ten powstał z ciekłych kryształów, tego samego materiału, który znajduje zastosowanie w wyświetlaczach LCD, powszechnie używanych w zegarach i telewizorach.

Naukowcy umieścili ciekły kryształ pomiędzy płytkami szklanymi pokrytymi światłoczułym barwnikiem. Naukowcy umieścili ciekły kryształ pomiędzy płytkami szklanymi pokrytymi światłoczułym barwnikiem. To ciśnienie spowodowało powstanie zagięć w ciekłym krysztale, generując ruchomy wzór, który powtarzał się przez wiele godzin, nawet w zmiennych warunkach oświetlenia i temperatury. Wzory te były widoczne w próbce jako falująca seria kolorowych pasków.

Kryształy czasowe to zjawisko przewidziane w 2012 roku przez Franka Wilczka. Początkowo były one odrzucane przez niektórych fizyków jako koncepcja łamiąca prawa fizyki, a zwłaszcza termodynamiki. W 2016 roku zespół amerykańskich fizyków ogłosił, że faktycznie zaobserwował je w eksperymencie. Nazwy kryształ czasu lub czasowy używa się dla opisania zjawiska, w którym materiały krystaliczne, np. diament, kwarc i sól, złożone z trójwymiarowych sieci atomowych z cząstek, które powtarzają swoje ułożenie w przestrzeni tak, że można wziąć dowolny fragment sieci i dokładnie nałożyć go na inny, wykazują powtarzalność także w wymiarze czasowym, a nie tylko przestrzennym. Ich cząsteczki oscylują w cyklu, który się powtarza w sposób umożliwiający nałożenie ich na siebie z analogiczną dokładnością. Co istotne i budzi kontrowersje, ta oscylacja narusza symetrię czasową, działając w sposób pozornie sprzeczny z rytmami natury.

Mirosław Usidus