Bryczka ciągnięta przez 0,75 konia. Karl Benz
CV: Karl Friedrich Benz
Data i miejsce urodzenia: 25 listopada 1844 r., Mühlburg (zm. 4 kwietnia 1929 r., Ladenburg)
Obywatelstwo: niemieckie
Majątek: wg obecnej skali - miliarder
Wykształcenie: gimnazjum i liceum w Karlsruhe, Wydział Mechaniczny Uniwersytetu w Karlsruhe (ukończony w 1864 r.)
Doświadczenie zawodowe: pracownik w różnych zakładach przemysłowych (do 1871 r.), współzałożyciel Fabryki Maszyn do Obróbki Blach w Mannheim (1871-1882), współzałożyciel Gasmotoren Fabrik Mannheim (1882-1883), założyciel, szef i dyrektor Benz & Cie. (1883-1926), członek rady nadzorczej Daimler-Benz (1926-1929)
Zainteresowania: rowery, lokomotywy
Karl Benz przyszedł na świat 25 listopada 1844 r. w Mühlburgu, obecnie dzielnicy Karlsruhe w Badenii-Wirtembergii, dziś jednym z krajów związkowych Niemiec. Urodził się jako Karl Friedrich Michael Vaillant, po matce Josephine Vaillant. Jego ojcem był maszynista kolejowy Johann Georg Benz. Ponieważ ożenił się z matką Karla kilka miesięcy po narodzinach potomka, dopiero wówczas dziecko, zgodnie z prawem niemieckim, dostało nazwisko "Benz". Kiedy mały miał dwa lata, ojciec zmarł na zapalenie płuc…
Mimo że matka żyła niemal w biedzie, starała się zapewnić synowi dobre wykształcenie. Benz uczęszczał do lokalnego gimnazjum w Karlsruhe i był wybitnym uczniem. W 1853 r., w wieku dziewięciu lat, rozpoczął naukę w tamtejszym liceum ukierunkowanym naukowo. Początkowo skupiał się na nauce umiejętności praktycznych, w kierunku mechanicznym. Potem zainteresował się budową lokomotyw. W 1860 r., w wieku piętnastu lat, zdał egzamin wstępny na Wydział Mechaniczny Uniwersytetu w Karlsruhe, który ukończył w 1864 r.
Po zakończeniu edukacji Karl przez siedem lat odbywał szkolenia i praktyki w przedsiębiorstwach przemysłowych. W Karlsruhe pracował w zakładzie budowy maszyn, w Mannheim był rysownikiem i projektantem w fabryce wag. W 1868 r. wyjechał do Pforzheim, aby zarabiać na życie w firmie budującej mosty - Gebrüder Benckiser Eisenwerke und Maschinenfabrik. W końcu trafił do Wiednia, gdzie zatrudnił się w firmie z branży stalowniczej.
Pieniądze z posagu na fabrykę
Popularna historia głosi, że Benz, zapalony rowerzysta, podczas jednej z wycieczek za miasto, przyglądając się licznym powozom konnym, miał wpaść na pomysł pojazdu będącego połączeniem lekkiej bryczki z silnikiem spalinowym - dzięki czemu mogłaby ona jeździć bez konia. Jak już wspomnieliśmy, nie był w tamtych czasach jedyną osobą, która powzięła taką koncepcję i próbowała ją wcielić w życie.
W 1871 r., w wieku dwudziestu siedmiu lat, Karl dołączył do Augusta Rittera, otwierając w Mannheim zakład odlewnictwa żeliwa i zakład mechaniczny, który później przybrał nazwę - Fabryka Maszyn do Obróbki Blach. Pierwszy rok działalności firmy wypadł bardzo źle. Ritter okazał się nierzetelny. Trudności zostały pokonane dopiero wtedy, gdy narzeczona Karla, Bertha Ringer, zdecydowała się wykupić udziały Rittera w firmie z pieniędzy z własnego posagu. Wkrótce Karl i Bertha pobrali się.
Karl przy sporym zaangażowaniu żony (co w tamtych czasach było nietypowe) prowadził w fabryce badania rozwojowe nad nowymi silnikami Skoncentrował się na konstrukcji niezawodnego dwusuwowego silnika benzynowego. Ukończył prace nad nim 31 grudnia 1878 r., czyli w Sylwestra, a w 1879 r. uzyskał patent. Wkrótce potem opatentował układ regulacji prędkości, iskrowy układ zapłonowy zasilany akumulatorowo, świecę zapłonową, gaźnik, sprzęgło, zmianę biegów i chłodnicę wodną.
Pojawiły się jednak problemy, ponieważ banki w Mannheim, ze względu na wysokie koszty produkcji, domagały się udziałów w przedsiębiorstwie Benzów. Aby uzyskać dodatkowe zasilanie finansowe Karl i Berta zostali zmuszeni do zaaranżowania spółki z fotografem Emilem Bühlerem i jego bratem, handlarzem serem. W 1882 r. spółka została przekształcona w spółkę akcyjną Gasmotoren Fabrik Mannheim. Po zawarciu tych umów Benz był niepocieszony, ponieważ pozostało mu tylko 5% akcji i skromne stanowisko dyrektora. Co gorsza, przy projektowaniu nowych produktów jego pomysły nie były brane pod uwagę, więc wycofał się z tej spółki już rok później, w 1883 r.
"Samochód napędzany benzyną"
W tym samym roku wraz z Maxem Rose’em i Friedrichem Esslingerem założył nową firmę produkującą maszyny przemysłowe: Benz & Companie Rheinische Gasmotoren-Fabrik, określaną zwykle mianem Benz & Cie. Zatrudnienie szybko wzrosło z pięciu do dwudziestu pięciu pracowników, a zakład zaczął produkować również silniki benzynowe.
Sukces nowej firmy pozwolił Benzowi oddać się realizacji dawnego marzenia - projektu pojazdu bezkonnego. Bazując na swoim doświadczeniu i zamiłowaniu do rowerów, wykorzystywał podobną technologię co przy pojeździe dwukołowym, budując samochód. W przeciwieństwie do kół drewnianych w powozach, w swoim wehikule zastosował koła ze szprychami. Pomiędzy koła tylne wstawił czterosuwowy silnik własnej konstrukcji. Moc przekazywana była za pomocą dwóch łańcuchów rolkowych na oś tylną. Ukończył swoje dzieło w 1885 r. i nazwał je „Benz Patent Motorwagen” (2).
Przejechał się swoim pierwszym samochodem na torze żużlowym obok niewielkiej fabryki, którą prowadził ze wspólnikiem. Jego robotnicy biegli obok, a żona za autem, klaszcząc w dłonie. Skromna maszyna zrobiła cztery rundy po torze, nie zatrzymując się, dopóki nie unieruchomił jej zerwany łańcuch.
Był to pierwszy samochód w pełnym tego słowa znaczeniu. Nie żadna zmotoryzowana wersja konnej bryczki czy czegoś w tym rodzaju. Samobieżny, trójkołowy pojazd miał pojemność skokową 954 ccm i moc maksymalną 0,55 kW/0,75 KM przy 400 obr./min. Dało się nim rozwinąć prędkość 16 km/godz. Karl Benz otrzymał za niego w 1886 r. patent na maszynę DRP-37435 „Samochód napędzany benzyną”.
Już w kolejnym roku konstruktor stworzył Motorwagen Model 2, zaś w 1889 r. - model 3, z drewnianymi kółkami, pokazując swoje dzieło w tym samym roku na wystawie w Paryżu. Wcześniej, pod koniec lata roku 1888, Benz rozpoczął sprzedaż Motorwagen Model 2, czyniąc go pierwszym komercyjnie dostępnym samochodem w historii.
Handlowa wersja Motorwagena z 1888 r. nie była wyposażona w żadne przekładnie i nie mogła samodzielnie wspinać się na wzniesienia. Karl naprawił jednak tę wadę i poprawił jeszcze kilka innych rzeczy - po tym, co usłyszał od żony, gdy ta wybrała się na dłuższą przejażdżkę samochodem.
Ta słynna długa eskapada Berthy Benz jest owiana legendą. Rzekomo bez wiedzy męża, 5 sierpnia 1888 r., zabierając ze sobą synów Eugena i Richarda, Bertha przejechała 106 km z Mannheim do Pforzheim, aby odwiedzić matkę. Po drodze zatrzymywała się kilkakrotnie - przy aptekach, gdzie kupowała paliwo, a także po to, by naprawiać drobne usterki. Wymyśliła wówczas podobno klocki hamulcowe. Aby móc bezpiecznie zjeżdżać na dłuższych zboczach, zleciła szewcowi przybicie kawałków skóry stykających się z kołem i hamujących pojazd. Pani Benz wraz z synami przybyła na miejsce nocą, powiadamiając Karla telegraficznie. Ten wkrótce nagłośnił całą twórczą podróż, chcą pokazać przydatność swojego nowego wynalazku.
Alternatywna wersja tej historii jest taka, że konstruktor sam to wszystko wymyślił, w celu rozreklamowania samochodu.
Opowieść żony uznaje się za pierwszą zakrojoną na szeroką skalę motoryzacyjną akcję marketingową, gdyż podróż ta stała się głośna w Niemczech. Dziś na jej pamiątkę co dwa lata odbywa się w tym kraju rajd samochodowy z udziałem zabytkowych pojazdów. W 2008 r. Szlak Pamięci Berthy Benz został oficjalnie uznany szlakiem dziedzictwa przemysłowego ludzkości.
W latach 1886-1893 stworzono ok. dwudziestu pięciu samochodów Benza. Rosnący popyt skłonił Karla do rozbudowy fabryki w Mannheim. Zatrudnienie w Benz & Cie. zwiększyło się z 50 pracowników w 1889 r. do 430 w 1899 r. Pod koniec XIX w. zakłady Benza były największą firmą motoryzacyjną na świecie .
W 1893 r. Karl stworzył Victorię, dwuosobowy samochód osobowy z silnikiem o mocy 2,2 kW (3,0 KM), z napędzaną przednią osią, który mógł osiągnąć maksymalną prędkość 18 km/godz. Model odniósł sukces. Tylko w 1893 r. sprzedano 85 sztuk tego pojazdu. W 1899 r. zakłady wyprodukowały 572 egzemplarze aut. Benz & Cie. stała się w tym samym roku spółką akcyjną.
Ku zjednoczeniu z Mercedesem
W 1900 r. zmarł Gottlieb Daimler, który według wielu źródeł miał rywalizować z Benzem o palmę pierwszeństwa w dziele konstrukcji samochodu. Jego zmotoryzowany powóz został opracowany w 1886 r. Nie ma dowodów na to, że Benz i Daimler w ogóle się znali, choć wiadomo, że firma Daimler Motoren Gesellschaft z siedzibą w Stuttgarcie zaczęła na przełomie wieków zagrażać czołowej pozycji zakładów Benz & Cie.
W październiku 1900 r. główny projektant DMG, Wilhelm Maybach, zbudował zgodnie ze specyfikacjami Emila Jellinka silnik, który został nazwany na cześć córki tego ostatniego - Mercedes i znalazł się w 35-konnym modelu wyścigowym z 1902 r. o tej nazwie. Maybach opuścił DMG w 1907 r., ale wcześniej zaprojektował dokładnie zarówno model, jak i wszystkie ważne zmiany.
Benz odpowiedział na konstrukcje DMG autem o nazwie Parsifil, wprowadzonym do produkcji w 1903 r. Osiągało maksymalną prędkość 60 km/godz. Wkrótce potem, bez konsultacji z Benzem, dyrektorzy firmy zatrudnili jednak kilku francuskich projektantów. W tamtych czasach francuska myśl techniczna w dziedzinie motoryzacji opierała się na konstrukcjach Maybacha, czyli projektanta związanego z konkurencją. Wskutek konfliktu Karl Benz ogłosił na początku 1903 r. odejście z funkcji zarządzającego projektami. Jednak ostatecznie, aż do 1926 r., gdy zbliżające się do siebie stopniowo firmy Benza i Daimlera postanowiły się połączyć, piastował stanowisko dyrektora zarządu. W nowej spółce Daimler-Benz pozostał w radzie nadzorczej aż do swojej śmierci w 1929 r.
Na dwa dni przed odejściem z tego świata Karl Benz został uhonorowany niezwykłą "procesją". Tworzyła ją setka aut przemieszczających się od Heidelbergu do domu w Ladenburgu, gdzie mieszkał konstruktor. Wielu wybitnych ludzi wygłosiło wówczas przemówienia na jego cześć, oficjalnie ogłaszając go wynalazcą samochodu.
