Madame Lavoisier
Madam Lavoisier i jej mąż
?najbardziej znana jako Madame Lavoisier -żona Antoine Lavoisier miała również osiągnięcia w dziedzinie chemii. Przez wiele lat była asystentką w laboratorium małżonka i przyczyniła się do sukcesów jego pracy. To tłumaczenie Marie-Anne pracy o flogistonie przekonało jej męża, że teoria ta jest błędna i dlatego zajął się studiowaniem spalania, co zaowocowało odkryciem tlenu. Marie-Anne Pierette Paulze urodziła się w miejscowości Montbrison, we Francji 20 stycznia 1758 roku.
Jej ojciec, Jacques Paulze pracował głównie jako prawnik i finansista. Jej matka, Claudine Thoynet Paulze, zmarła w 1761 roku, osierocając nie tylko Marie-Anne, ale też dwóch synów. Po śmierci matki Marie-Anne została umieszczona w klasztorze gdzie otrzymała formalne wykształcenie. W wieku trzynastu lat otrzymała propozycję małżeństwa od hrabiego d'Amerval, który był prawie trzy razy od niej starszy. Odmowa groziła ojcu utratą pracy. Aby jakoś wybrnąć z tej sytuacji Jacques Paulze poprosił jednego z kolegów, aby też starał się o rękę jego córki. Tym kolegą był Antoine Lavoisier , francuski arystokrata i naukowiec. Lavoisier przyjął propozycję, a on i Marie-Anne pobrali się 16 grudnia 1771 roku. Lavoisier miał wówczas 28 lat. Marie-Anne szybko zainteresowała się jego badaniami naukowymi i zaczęła aktywnie uczestniczyć w jego pracach laboratoryjnych.
Marie-Anne wraz z mężem w laboratorium dokonywania wpisów do zeszytów laboratoryjnych i szkicowała diagramy jego eksperymentalnych projektów. Szkolenie, które przeszła u malarza Jacquesa-Louisa Davida pozwolił jej precyzyjnie i dokładnie narysować eksperymentalny sprzęt. Ponadto pracowała jako redaktor sprawozdań z badań. Marie-Anne władała biegle angielskim, łacińskim i francuskim i była w stanie przetłumaczyć różne prace z dziedziny chemii na francuski, tak by Antoine Lavuasier mógł je przeczytać. Tłumaczone teksty poddawała krytyce i wskazywała zawarte w nich błędy. Opierając się na tłumaczeniach żony Lavoisier miał wgląd w bieżące nowości z chemii. To tłumaczenie Marie-Anne pracy o flogistonie przekonało chemika, że teoria ta jest błędna i dlatego zajął się studiowaniem spalania, co zaowocowało odkryciem tlenu.
Ojciec Marie-Anne pracował w Ferme Générale. Tam też zarabiał jej mąż. Była to początkowo nieformalna, a od 1726 roku formalna organizacja zrzeszająca dzierżawców generalnych zbierających podatki dla państwa. Dzierżawcy płacili państwu na bieżące potrzeby finansowe, po czym odzyskiwali pieniądze przeprowadzając zbiórkę podatków. Każdy dzierżawca miał określony obszar, z którego mógł zbierać podatki. Samo francuskie przedrewolucyjne państwo nie miało dość urzędników, by zebrać podatki bezpośrednio z wszystkich ziem.
W 1794 roku Lavoisier, ze względu na jego znaczącą pozycję w Ferme-Générale, został uznany za zdrajcę przez francuskich rewolucjonistów. Ojciec Marie-Anne, inny wybitny członek Ferme-Générale został aresztowany z podobnych przyczyn. 28 listopada 1793 Lavoisier uwięziono w Port-Libre. Przez cały czas jego pobytu w więzieniu Marie-Anne Lavoisier regularnie go odwiedzała i walczyła o jego uwolnienie. Podkreślała dokonania męża jako naukowca i jego znaczenie dla narodu Francji. Mimo jej wysiłków Lavoisier został osądzony, skazany za zdradę i stracony w dniu 8 maja 1794 r. w Paryżu, w wieku 50 lat. Wyrok na ojcu Marie-Anne był również wykonany w tym samym dniu. Po ich śmierci Marie-Anne stała się zgorzkniała. Rząd rewolucyjny skonfiskował jej majątek i była na granicy bankructwa. Ponadto zabrano wszystkie notatki Lavoisiera i sprzęt laboratoryjny. Mimo tych przeszkód, Marie-Anne organizowała publikację wspomnień Lavoisiera, Mémoires de Chimie, kompilacji prac jego i współpracowników, w których wykazali zasad nowej chemii. Pierwszy tom zawierał prace na temat ciepła i cieczy, podczas gdy drugi zajmował się tematyką spalania, powietrzem, metalami, działaniem kwasów i budową wody. W rękopisie to Marie-Anne napisała przedmowę i zaatakowała rewolucjonistów odpowiedzialnych za śmierć męża. Ten wstęp jednak nie został uwzględniony w ostatecznej publikacji. Niemniej jednak jej wysiłki zabezpieczenia dziedzictwa męża w dziedzinie chemii odniosły sukces.
Marie-Anne w końcu ponownie wyszła za mąż, po czteroletnich zalotach Benjamina Thompsona (hrabiego Rumford). Rumford był jednym z najbardziej znanych fizyków w tym czasie, ale małżeństwo było trudne i krótkotrwałe. Marie-Anne podkreślała przez całe życie, że zachowując nazwisko jej pierwszego męża, by pokazać jej dozgonną miłość do niego. Marie-Anne zmarła nagle w swoim domu w Paryżu w dniu 10 lutego 1836 roku, w wieku 78 lat. Przed śmiercią, Marie-Anne odzyskała prawie wszystkie notatki Lavoisier i aparaturę chemiczną, z których większość przetrwała w kolekcji na Cornell University.
