Druga strona Księżyca

Druga strona Księżyca jest tak samo oświetlona przez Słońce jak tzw. jasna, tyle że nie widać jej z Ziemi. Z naszej planety możliwe jest obserwowanie łącznie (lecz nie jednocześnie!) 59% powierzchni Księżyca, poznanie pozostałych 41%, należących do tzw. odwrotnej strony było możliwe dopiero przy użyciu sond kosmicznych. A nie widać jej, bowiem czas obrotu Księżyca dookoła osi równa się dokładnie czasowi jego obiegu dookoła Ziemi.

Gdyby Księżyc nie obracał się dookoła osi, to punkt K (jakiś dowolnie przez nas wybrany punkt na tarczy Księżyca) widoczny początkowo na środku tarczy, znalazłby się po upływie tygodnia na brzegu Księżyca. Tymczasem Księżyc robiąc jedną czwartą obiegu dookoła Ziemi obraca się jednocześnie dokoła osi o jedną czwartą obrotu i dlatego punkt K znajduje się cały czas na środku tarczy. W każdym więc położeniu Księżyca punkt K będzie się znajdował w środku tarczy właśnie dlatego, że Księżyc obiegając dookoła Ziemię o pewien kąt, obraca się jednocześnie wokół siebie o ten sam kąt.

Zupełnie niezależne od siebie dwa ruchy - ruch obrotowy Księżyca i jego ruch dokoła Ziemi mają dokładnie ten sam okres. Naukowcy przypuszczają, że tego rodzaju zrównanie okresów nastąpiło w wyniku silnego działania przypływowo-odpływowego wywieranego na Księżyc przez Ziemię w ciągu kilku miliardów lat. Przypływy i odpływy hamują obrót każdego ciała, hamowały więc również obrót Księżyca tak długo, aż zrównał się z czasem swego obiegu dookoła Ziemi. W tym stanie rzeczy fala przypływowa nie przesuwa się już po powierzchni Księżyca, ustało zatem tarcie hamujące jego obrót. Podobnie, choć w znacznie mniejszym stopniu przypływy i odpływy hamują obrót Ziemi dokoła osi, który dawniej musiał być nieco szybszy niż obecnie.

Księżyc

Jednak wobec tego, że masa Ziemi jest większa niż masa Księżyca, tempo hamowania obrotu Ziemi było i jest znacznie powolniejsze. Prawdopodobnie, w dalekiej przyszłości obrót Ziemi znacznie się wydłuży i stanie się bliski czasowi obiegu Księżyca dokoła Ziemi. Naukowcy z MIT uważają jednak, że Księżyc na początku swego istnienia poruszał się po eliptycznej, a nie okrężnej orbicie i to z rezonansem równym 3:2, czyli na każde dwa okrążenia orbity przypadały trzy obroty wokół własnej osi.

Zdaniem badaczy, taki stan miał trwać zaledwie kilkuset milionów lat, zanim siły pływowe spowolniły obroty Księżyca i przestawiły go na obecny, okrężny rezonans 1:1. Strona, która zawsze zwrócona jest ku Ziemi bardzo różni się pod względem wyglądu i faktury od drugiej strony. Skorupa na bliższej stronie jest dużo cieńsza, z rozległymi polami dawno zastygłego ciemnego bazaltu, zwanymi morzami. Niewidoczna z Ziemi strona Księżyca pokryta jest dużo grubszą skorupą z licznymi kraterami, za to ma niewiele mórz.