Chromatografia bibułowa tuszu do drukarki

W warunkach ?domowych? najłatwiejsza do przeprowadzenia jest chromatografia bibułowa, w której rozdzielenia badanych substancji dokonamy na tym nośniku. Za pomocą chromatografii bibułowej zanalizujemy tusze do drukarki atramentowej, jako eluenta używając acetonu CH3COCH3 (stosowany jako rozpuszczalnik). Autor pragnie uprzedzić Czytelników, którzy zechcą sami eksperymentować ? uzyskanie ciekawych rezultatów nie będzie łatwe. Jako substancji rozdzielanych można użyć wszelkiego rodzaju tuszów (np. atramentu do piór) oraz wyciągów roślinnych (z płatków kwiatów, liści, owoców). Eluenty zaś to rozpuszczalniki do farb i lakierów, ocet, a nawet zwykła woda. Ze względu na wydzielające się toksyczne opary cieczy organicznych próby należy prowadzić w szczelnie zamkniętej komorze chromatograficznej (w praktyce domowej wystarczy zwykły słoik).

Pierwsze doświadczenie pozwoli sprawdzić, jaki jest skład czarnego tuszu do drukarki (fotografia 1).

Pasek bibuły z naniesioną próbką umieszczamy w komorze chromatograficznej zawierającej warstwę acetonu (fotografia 2) tak, aby tylko koniec bibuły zanurzał się w rozpuszczalniku. Dzięki zjawisku włoskowatości aceton ?wędruje? w górę paska, ?zabierając? ze sobą substancje wchodzące w skład tuszu (fotografia 3). Rozwijający się chromatogram uwidacznia składniki analizowanej substancji (fotografie 4, 5, 6 i 7). Gotowe chromatogramy przedstawione są na fotografii 8. Czarny tusz do drukarki jest mieszaniną kilku barwników: ciemnoniebieskiego (najsilniej adsorbowany, zatrzymał się najbliżej plamy startowej), żółtego oraz fioletowego (najsłabiej adsorbowany, dotarł najdalej).

W drugiej próbie dokonamy rozdziału mieszaniny kolorowych tuszów do drukarki: niebieskiego (cyan), czerwonego (magenta) i żółtego (yellow) (fotografia 9).

Ponownie umieszczamy pasek bibuły z naniesioną próbką w komorze chromatograficznej wypełnionej acetonem (fotografia 10). Również w tym przypadku rozwijający się chromatogram uwidacznia składniki analizowanej mieszaniny (fotografie 11 i 12). Wyraźnie widoczne są barwniki niebieski i czerwony (fotografia 13), żółty został zaadsorbowany na samym początku i jest maskowany przez pozostałe składniki (brązowe zabarwienie znajdujące się blisko plamy startowej).