Gazy

Gazy
Podczas przeprowadzania niektórych reakcji chemicznych jako jeden z produktów powstaje substancja gazowa. Identyfikacja gazu jest trudniejsza niż w przypadku doświadczeń przeprowadzanych z cieczami lub ciałami stałymi. W kilku poniższych eksperymentach spróbujemy rozpoznać otrzymane gazy.

Otrzymywanie wodoru:

W pierwszym doświadczeniu potwierdzimy obecność gazowego wodoru. Do wykonania próby potrzebne są: roztwór siarczanu(VI) miedzi(II) CuSO4, kwas solny HCl oraz metaliczny cynk Zn (fotografia 1). Po wrzuceniu do probówki kilku kawałków cynku wlewamy kroplę roztworu CuSO4 oraz kilka cm3 kwasu solnego, po czym zamykamy probówkę korkiem z rurką. Sól miedzi przyspiesza reakcję wydzielania wodoru z powodu tworzenia się lokalnych ogniw galwanicznych cynkowo-miedziowych (reakcja kwasu solnego z czystym cynkiem zachodzi opornie). Miedź wydziela się na powierzchni cynku w wyniku reakcji:

Gazy

W obecności jonów chlorkowych kationy miedzi(II) tworzą zielono zabarwione jony kompleksowe o wzorze CuCl42? (fotografia 2).

W reakcji cynku z jonami wodorowymi wydziela się gazowy wodór:

 

Uchodzący z probówki wodór zapalamy zapałką. Zapalenia wodoru należy dokonać po pewnym czasie od rozpoczęcia reakcji, gdy wodór wyprze już powietrze z probówki; w przeciwnym razie możemy spowodować małą eksplozję. Płomień wodoru jest praktycznie niewidoczny (bladoniebieski), ale zbliżony do wylotu rurki pasek papieru ulega zapaleniu (fotografia 3).

Otrzymywanie SO2

W drugim doświadczeniu zidentyfikujemy dwutlenek siarki SO2. Do wykonania eksperymentu potrzebne będą: kwas solny HCl oraz stały siarczan(IV) sodu Na2SO3 (fotografia 4). Do probówki wsypujemy nieco Na2SO3 i wlewamy kilka cm3 kwasu solnego, a następnie zamykamy wylot korkiem z rurką. W wyniku zachodzącej reakcji rozkładu soli słabego kwasu siarkowego(IV) wydziela się gazowy dwutlenek siarki:

Zwilżony wodą papierek wskaźnikowy zbliżony do wylotu rurki (fotografia 5) przyjmuje czerwone zabarwienie, świadczące o obecności kwasu (fotografia 6). Za zmianę zabarwienia papierka odpowiada reakcja pomiędzy gazowym dwutlenkiem siarki i wodą:

prowadząca do powstania kwasu siarkowego(IV).

W trzecim doświadczeniu wykryjemy gazowy amoniak NH3. Do przeprowadzenia próby potrzebne będą roztwór wodorotlenku sodu NaOH oraz stały chlorek amonu NH4Cl (fotografia 7). Do probówki wsypujemy nieco NH4Cl i wlewamy kilka cm3 roztworu zasady, po czym zamykamy wylot korkiem z rurką. W probówce zachodzi reakcja wypierania amoniaku przez mocną zasadę sodową:

Gazy

Zwilżony wodą papierek wskaźnikowy, zbliżony do wylotu rurki (fotografia 8), przyjmuje niebieskie zabarwienie, świadczące o obecności zasady (fotografia 9). Za zmianę zabarwienia papierka odpowiada reakcja pomiędzy gazowym amoniakiem i wodą:

Czwarty eksperyment zidentyfikuje dwutlenku węgla CO2. Do przeprowadzenia próby potrzebne będą: kwas solny HCl, woda wapienna (nasycony roztwór wodorotlenku wapnia Ca(OH)2) oraz stały węglan sodu Na2CO3 (fotografia 10). Do kolby wsypujemy nieco węglanu sodu i nalewamy kilkanaście cm3 wody (fotografia 11). Następnie wlewamy nieco kwasu solnego (fotografia 12), po czym szybko zamykamy wylot kolby korkiem (przez korek przechodzi rurka z wężykiem). W kolbie przebiega burzliwa reakcja rozkładu soli słabego kwasu węglowego (fotografia 13):

Wylot wężyka zanurzony jest w drugiej kolbie wypełnionej woda wapienną (fotografia 14). Pod wpływem dwutlenku węgla woda wapienna mętnieje z powodu wytrącania słabo rozpuszczalnego osadu węglanu wapnia (fotografia 15):

Otrzymywanie amoniaku

 Otrzymywanie CO2

Zdjęcia