54. Festiwal im. Akiby Rubinsteina, Polanica-Zdrój 2018
Akiba Rubinstein urodził się 12 grudnia 1882 r. w Stawiskach koło Łomży, w rodzinie żydowskiego nauczyciela. W 1912 r. w zwyciężył w pięciu najważniejszych turniejach europejskich, czego do tamtej chwili nie dokonał żaden z szachistów. W 1926 r. wyjechał na stałe z Polski i osiadł w Belgii. Zmarł 15 marca 1961 r. w Antwerpii. Jeszcze za jego życia, w 1950 r., Międzynarodowa Federacja Szachowa przyznała mu za wcześniejsze osiągnięcia tytuł arcymistrza. W 2010 r. Europejska Unia Szachowa ogłosiła rok 2012 "Rokiem Akiby Rubinsteina". W 2011 r., przy okazji rewitalizacji Parku Zdrojowego w Polanicy-Zdroju, przed jednym z wejść ustawiono ławeczkę, na której siedzi z szachownicą na kolanach zamyślony arcymistrz Akiba Rubinstein (1).
Turnieje im. Akiby Rubinsteina w Polanicy-Zdroju
Pierwszy turniej odbył się w Polanicy-Zdroju w roku 1963. Znakomita organizacja, wspaniała atmosfera memoriałów i piękno uzdrowiska sprawiły, że gościło tam wielu wybitnych szachistów: m.in. prezydenci FIDE - Holender Machgielis (Maxa) Euwe i Filipińczyk Florencio Campomanes, mistrzowie świata - Michaił Tal, Wasilij Smysłow, Anatolij Karpow i Weselin Topałow, a także mistrzynie świata - Maja Cziburdanidze, Nona Gapridaszwili i Zsuzsa Polgar.
Wprowadzenie stanu wojennego w 1981 r. spowodowało zmniejszenie się zainteresowania turniejem. Jego odrodzenie nastąpiło w latach 1991-1996, kiedy dyrektorem memoriału był Andrzej Filipowicz. Ponownie szachy stały się wizytówką uzdrowiska, a memoriał przyciągał czołowych szachistów z całego świata. Od 1997 r. turniej przekształcono w festiwal z udziałem setek zawodników, w którym rywalizacja odbywa się w różnych kategoriach wiekowych i rankingowych.
W końcu ubiegłego roku ukazała się bardzo ciekawa książka Jacka Gajewskiego i Jerzego Konikowskiego, składająca się z części biograficznej oraz części poświęconej twórczości szachowej Rubinsteina. Przedstawiono w niej koleje losu, przebieg kariery oraz siedemdziesiąt partii najlepiej ilustrujących dokonania wielkiego Akiby, mające znaczenie dla rozwoju królewskiej gry (2).
54 Festiwal im. Akiby Rubinsteina w 2018 r.
Grupy turniejowe:
OPEN A - dla zawodników z rankingiem FIDE powyżej 1800,
OPEN B - dla seniorów: mężczyzn od 60 lat, kobiet od 50 lat,
OPEN C - dla graczy z rankingiem FIDE do 2000 i bez rankingu FIDE,
OPEN D - dla dzieci do lat 14,
OPEN E - dla dzieci do lat 10,
OPEN F - dla osób bez kategorii szachowej.
W turniejach głównych (3) wzięła udział rekordowa liczba zawodników - ponad 550.
W turnieju A (tabela 1) uczestniczyło 87 szachistów. Zwyciężył Artur Frołow z Ukrainy, przed Piotrem Sabukiem i Radosławem Psykiem.
Turnieje seniorów (grupa B, mężczyźni 60+, kobiety 50+) rozgrywane w ramach festiwalu mają wieloletnią tradycję i gromadzą najsilniejszych w Polsce szachistów w tej kategorii wiekowej. W tegorocznej edycji uczestniczyło 53 zawodników z Francji, Izraela, Niemiec, Polski, Ukrainy i USA.
Rywalizacja zakończyła się niespodziewanym zwycięstwem Andrzeja Kawuli (4) z Tarnowa, przed Petrem Marusenko z Ukrainy i Julianem Gralką z Bydgoszczy (tabela 2). Najlepszą kobietą była Dominika Tust-Kopeć z Polanicy, która znalazła się w klasyfikacji ogólnej na piętnastym miejscu. Ja też mogę ten turniej zaliczyć do udanych. Chociaż nie zająłem czołowej lokaty, to po raz kolejny wypełniłem normę na I kategorię szachową i nawet byłem bliski uzyskania normy na kandydata na mistrza (5).
A to jedna z moich partii:
Zenon Sołek - Jan Sobótka, runda 7, 24 sierpnia 2018 r.
1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.Sc3 Sf6 4.Gc4 Sc6 5.d4 c:d4 6.S:d4 a6 7.O-O Hc7 8.h3 b5 9.Gb3 e6 10.Gg5 Ge7 11.We1 Sa5 12.G:f6 g:f6? (ryzykowne - czarne liczą na parę gońców i atak wieżą na linii g, ale bezpieczniejsze i lepsze było 12...G:f6!) 13.Hg4 S:b3 14.c:b3 Kf8 15.Wac1 Hb6 16.Sf3 Wg8 17.Hh5 Wg7 18.Se2 Gb7 19.Sf4 Kg8 20.We3 Wc8 21.W:c8+ G:c8 22.Wc3 Gb7 23.Sd2 (23.Hh6!) Wg5 (23...f5!) 24.He2 Wg7 25.Kh2 f5 26.Wg3? (błąd w równej pozycji - należało grać 26.He3) 26…W:g3 27.K:g3 f:e4 (diagram 6) 28.Hg4+? (trzeba było grać 28.S:e4, ale już i tak z gorszą pozycją) 28… Kf8 29.Sh5 e3 30.Hg7+ Ke8 (diagram 7) 31.f:e3? (ostatecznie przegrywa - jak wykazała późniejsza analiza komputerowa, więcej szans na obronę dawało białym) 31.Hg8+ Kd7 32.H:f7 e:d2 33.Sf6+ Kc8 34.H:e6+ Kb8 35.Sd7+ Ka7 36.S:b6 d1H) 31…H:e3+ 32.Sf3 G:f3 33.g:f3 Hg1+ 34.Kf4 H:g7 35.S:g7+ Kd7 36.Sh5 d5 37.Ke5 f6+ 38.Kd4 Kd6 39.b4 e5+ 40.Kd3 f5 41.a3 Gg5 42.b3 e4+ 43.f:e4 f:e4+ 44.Kd4 Gc1 45.a4 Gb2+ 46.Ke3 Ke5 47.Sg7 d4+ 48.Ke2 Gc3 49.a:b5 a:b5 50.Se8 d3+ 51.Ke3 G:b4 52.Sc7 Gc5+ 53.Kd2 b4 54.h4 Ge7 55.h5 Gg5+ 56.Kd1 e3 57.Sa6 e2+ 58.Ke1 Gh4+ (białe wreszcie poddały się, czarne dorabiają hetmana i dają mata w pięciu posunięciach).
W pozostałych turniejach zwyciężyli:
Open C (184 zawodników) - Dominik Zianowicz z Suwałk, przed Maciejem Podgórskim z Warszawy i Piotrem Majochą z Radkowa. Najlepszymi kobietami były: Jagoda Wójcik, przed Joanną Jurkiewicz i Zuzanną Borkowską.
Open D (96 zawodników do lat 14) - Ewa Barwińska z Kalisza, przed Maciejem Kolarzem z Tych i Franciszkiem Milerem z Mikołowa.
Open E (105 zawodników do lat 10) - Jakub Liśkiewicz z Gdańska, przed Adamem Bartoszczukiem z Chrzanowa i Sebastianem Balisiem z Chrzanowa.
Open F (26 zawodników, bez kategorii) - Jakub Nowak z Rawy Mazowieckiej, przed Cezarym Czujkowskim z Wrocławia i Pawłem Wilgoszem z Oławy.
Sędzia głównym "openów" był arbiter klasy międzynarodowej Aleksander Sokólski.
Turniejom głównym towarzyszyło wiele imprez festiwalowych, takich jak np. turnieje blitza i szachów szybkich, turniej szachów Fishera, symultana z arcymistrzem Marcinem Tazbirem (niestety, nikomu nie udało się z nim wygrać lub choćby zremisować) i przedstawienie żywych szachów w polanickim Parku Szachowym.
Organizatorzy poinformowali już, że 55. Międzynarodowy Festiwal Szachowy im. Akiby Rubinsteina odbędzie się w Polanicy-Zdroju w dniach 17-25 sierpnia 2019 r. Zarówno wysoki poziom rozgrywek, atmosfera szachowa towarzysząca festiwalowi, jak i uroki samego uzdrowiska sprawiły, że wielu zawodników zarezerwowało już pokoje na drugą połowę sierpnia 2019 r., aby móc uczestniczyć w przyszłorocznym wydarzeniu.
dr inż. Jan Sobótka
