Tymoloftaleina

Tymoloftaleina
e-suplement
Tymoloftaleina to wskaźnik pH. Budową cząsteczki jest zbliżona do struktury molekuły innego popularnego wskaźnika - fenoloftaleiny. Z tego też powodu własności obu związków są podobne.

W pierwszej próbie zobaczymy kolory tymoloftaleiny w roztworach o różnych odczynach. Do wykonania doświadczenia potrzebne będą: 1% alkoholowy roztwór tymoloftaleiny (związek bardzo słabo rozpuszcza się w wodzie, lepiej w etanolu), ok. 10% kwas solny HClaq i ok. 10% wodny roztwór wodorotlenku sodu NaOH. Eksperyment rozpoczynamy od wlania do każdej z trzech zlewek kilkunastu cm3 wody i dodaniu kilku kropli roztworu wskaźnika (fotografia 1). Następnie do jednego z naczyń nalewamy niewielką objętość kwasu solnego (fotografia 2), drugie pozostawiamy bez zmian (odczyn obojętny), a do trzeciego dodajemy kilka cm3 roztworu NaOH (fotografia 3). Wskaźnik w roztworze o odczynie kwasowym oraz obojętnym pozostaje bezbarwny (tak jak fenoloftaleina), natomiast pod wpływem zasady przybiera niebieską barwę (fotografia 4). Za efekt odpowiada zmiana struktury cząsteczki związku w roztworach o pH większym niż 9,3:

fot_1

Druga próba nosi nazwę „znikającego atramentu”, a do jej wykonania potrzebna jest tymoloftaleina w postaci niebiesko zabarwionego roztworu (pod wpływem bardzo niewielkiego - wystarczy dosłownie kropla – dodatku roztworu NaOH) oraz biała bawełniana tkanina (fotografia 5). Tkaninę polewamy niebieskim roztworem (fotografia 6) i uważnie obserwujemy. Już po chwili barwna plama zaczyna szybko znikać (fotografia 7, 8, 9). Po około minucie tkaninie jest już tylko mokra, bez śladu niebieskiego zabarwienia (fotografia 10). Podobną próbę możemy przeprowadzić, pisząc niebieskim roztworem tekst na kartce papieru. Litery również szybko znikną, ale ukryty napis można wywołać pocierając powierzchnię kartki dowolnym roztworem o odczynie zasadowym - pojawią się ponownie niebieskie znaki. Tymoloftaleina może więc również służyć jako atrament sympatyczny.

Za zachowanie się wskaźnika odpowiedzialne jest pochłanianie CO2 z powietrza przez roztwór zasadowy. Dwutlenku węgla powoduje spadek pH poniżej granicznej wartości 9,3, w konsekwencji czego tymoloftaleina staje się bezbarwna. Działanie zasadowego roztworu (w przypadku użycia związku w roli atramentu sympatycznego) przywraca niebieskie zabarwienie indykatora.

Możesz obejrzeć to na filmie:

Przeczytaj także
Młody Technik 9/2014 Młody Technik 9/2014 0
Magazyn
Młody Technik 9/2014
Młody Technik 9/2014
Ulubiony kiosk
Pozostałe artykuły
Budujemy aerostaty, czyli o tym, jak zbudować latający model balonu napełniany ogrzanym powietrzem Budujemy aerostaty, czyli o tym, jak zbudować latający model balonu napełniany ogrzanym powietrzem
Statki powietrzne, tak nazywają się obiekty latające w atmosferze i skonstruowane przez człowieka, dzielą się na aerodyny, które latają dzięki dynamicznemu oddziaływaniu powietrza na ...
0
Bardzo proste modele latające wykonane z piankowych podkładów pod panele Bardzo proste modele latające wykonane z piankowych podkładów pod panele
MiniMini to bardzo prosty latający model szybowca do wykonania z pianki pod panele podłogowe (depron). Model można puszczać zarówno w domu, jak i na zewnątrz.
0
Wicherek 0,10 - czyli latający model słynnego polskiego latającego modelu! Wicherek 0,10 - czyli latający model słynnego polskiego latającego modelu!
Inspiracją do tego opracowania jest kultowy model „Wicherek”, można powiedzieć opus dei legendy polskiego modelarstwa - Wiesława Schiera. Jest to najbardziej znana konstrukcja modelarsko-lotnicza ...
0
AVT5599. Zdalnie sterowany włącznik 4-kanałowy AVT5599. Zdalnie sterowany włącznik 4-kanałowy
Urządzenie umożliwia zdalne włączanie/wyłączanie czterech urządzeń za pomocą typowych pilotów na podczerwień od sprzętu powszechnego użytku. Jego niewątpliwym atutem jest możliwość ...
0