Monika Soćko mistrzynią Europy

Mistrzostwa Europy w szachach kobiet rozgrywane są corocznie od 2000 roku. W 2001 roku mistrzostwa rozegrano w Warszawie. Tylko pierwsze zawody przeprowadzone zostały systemem pucharowym, a wszystkie pozostałe rozrywane były system szwajcarskim. Polki grają w mistrzostwach od pierwszej edycji i dwukrotnie zdobywały brązowe medale - Monika Soćko (Rijeka 2010) oraz Oliwia Kiołbasa (Jassy 2021). W 2020 r. ze względu na pandemię koronawirusa mistrzostwa się nie odbyły. W 2019 r. mistrzynią Europy została Alina Kaszlinska, jednak wtedy grała jeszcze w rosyjskich barwach. W tym roku wielki sukces odniosła Monika Soćko zdobywając tytuł Mistrzyni Europy w Szachach.

W dniach 19.08-01.09.2022 w Pradze (Czechy) odbyły się Indywidualne Mistrzostwa Europy w Szachach Kobiet. W mistrzostwach wzięły udział 123 szachistki z 28 krajów w tym 12 reprezentantek Polski. Złoty medal zdobyła Monika Soćko (1), która prowadziła od startu do mety, zakończyła turniej bez porażki imponującym wynikiem 8,5/11. Rozstawiona z numerem siódmym Soćko nie doznała żadnej porażki w turnieju. Wygrała sześć partii i pięć zremisowała, w tym trzy ostatnie.

Monika Soćko

44-letnia Monika Soćko to jedna z najwybitniejszych i najbardziej zasłużonych polskich szachistek, arcymistrzyni (WGM) od 1995 r. i pierwsza Polka, która otrzymała w 2008 r. najwyższy w szachach tytuł arcymistrza (GM). 13-krotnie reprezentowała Polskę na olimpiadach szachowych (m.in. w 2002 roku zdobyła złoty medal za wynik indywidualny a w 2016 srebrny medal wspólnie z drużyną), 8-krotnie zdobywała indywidualne mistrzostwo Polski kobiet w szachach klasycznych, 4-krotnie w szachach szybkich i 10-krotnie w szachach błyskawicznych. Duży wkład w sukces miał jej mąż Bartosz Soćko, który pomagał w przygotowaniach (2). Arcymistrz Bartosz Soćko jest trenerem reprezentacji Polski i ma na swoim koncie m.in. wygraną z Magnusem Carlsenem (podczas mistrzostw świata w szachach błyskawicznych rozegranych w Warszawie w grudniu 2021).

2. Monika Soćko i Bartosz Soćko, fot. Rafał Oleksiewicz,
źródło: http://bit.ly/3UrOD3r

Bliska uzyskania medalu w mistrzostwach Europy była też druga reprezentantka Polski Aleksandra Malcewska (ang. Aleksandra Maltsevskaya, ros. Александра Сергеевна Мальцевская), która zdobyła 8,0 punktów i podzieliła 2-6 miejsce. Niestety gorsza punktacja pomocnicza zepchnęła naszą reprezentantkę na 5 miejsce.

A oto wyniki pozostałych Polek (3):

26. Oliwia Kiołbasa (KS Gwiazda Bydgoszcz) 6,5/11
40. Alicja Śliwicka (UKS OPP Toruń) 6,0/11
42. Jolanta Zawadzka (KSz Polonia Wrocław) 6,0/11
44. Anna Kubicka (SzSON Zagłębie Dąbrowa Górnicza) 6,0/11
46. Aleksandra Lach (UKS 21 Podlesie) 6,0/11
51. Julia Antolak (KSz Solny Grzybowo) 6,0/11
70. Michalina Rudzińska (Strzelec Strzelce Opolskie) 5,0/11
91. Monika Marcińczyk (MUKS Stoczek 45 Białystok) 4,5/11
96. Katarzyna Dwilewicz (UKS Gostmat Gostynin) 4,5/11
97. Honorata Kucharska (MKSz Rybnik) 4,5/11

3. Mistrzyni Europy Monika Soćko i reprezentacja Polski,
źródło: https://bit.ly/3E4s3IU

W ostatniej rundzie Monika Soćko, grając białymi na pierwszej szachownicy, zremisowała już po ośmiu ruchach z reprezentantką Armenii Mkrtchian Lilit, ponieważ ten wynik dawał jej pewny medal. O kolorze medalu zadecydowała partia na drugiej szachownicy pomiędzy reprezentantką Azerbejdżanu Gunay Mammadzadą (4) a Aleksandrą Malcewską. Przy potencjalnym zrównaniu się punktami decydowały punktacje pomocnicze, a w momencie remisu na drugiej szachownicy Monika Soćko miała zapewniony złoty medal. Przy zwycięstwie Malcewskiej, konieczne byłoby przeliczenie wartościowości Bucholtza, czyli punktów przeciwniczek konkretnej szachistki. Ostateczna punktacja pomocnicza powstaje po zakończeniu wszystkich partii.

4. Gunay Mammadzada - wicemistrzyni Europy w szachach,
źródło: http://bit.ly/3UsHaRP

Aleksandra Malcewska

5.Aleksandra Malcewska, fot. Robert Krasiewicz (2022)

Aleksandra Malcewska urodziła się 5 lipca 2002 w Wołgogradzie. Jest utalentowaną rosyjską szachistką, arcymistrzynią od 2018 roku, mistrzem międzynarodowym od 2021 roku. W swojej juniorskiej karierze zdobyła m.in. złoty medal Mistrzostw Świata juniorek U20 (Gebze 2018) i złoty medal Mistrzostw Europy juniorek U14 (Praga 2016). Od 12 maja 2022 roku jest reprezentantką Polski (5). Pomimo wątpliwości, spora część środowiska przyjęła Aleksandrę z otwartymi ramionami, tym bardziej, że Aleksandra ma polskie korzenie od strony ojca. W mistrzostwach Europy rozegrała piękną partię i zwyciężyła Bułgarkę Antoanetę Stefanową - mistrzynię świata w szachach w latach 2004-2006 i posiadaczkę męskiego tytułu arcymistrza od 2002 roku.

A oto przebieg partii Aleksandra Malcewska - Antoaneta Stefanowa, rozegranej w siódmej rundzie turnieju:

1. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3 e6 4. Sc3 Sf6 5. g3 d:c4 6. Gg2 b5 7. Se5 Sd5 8. a4 f6 9. Sf3 b4 10. Se4 a5 11. O-O Sd7 12. Gh3 S7b6 13. Sc5 e5 14. G:c8 H:c8 15. e4 Sc7? 16. S:e5! (piękne posunięcie Aleksandry Malcewskiej, skoczka bić nie można, bo nastąpiłoby wygrywające 17. Hh5+, diagram 6) 16…g6 17. S:c6? (znacznie silniejsze było 17. Sg4!) 17…Sa6 18. S:a6 H:c6 19. Sc5 Wd8 20. Hc2 W:d4 21. Sb3 Wd3 22. Ge3 W:b3 23. G:b6 H:b6 24. H:c4 W:b2 25. Wad1 Hc5 26. He6+ Ge7 27. Wd5 (diagram 7) 27…Ha7?? (przegrywający błąd, należało grać 27…Hc7 28. Wfd1 Kf8 29. Wd7 Hc5 z remisową pozycją) 28. Hc8+ Kf7 29. H:h8 g5 30. H:h7+ Kf8 31. Wd8+ 1-0.

6. Aleksandra Malcewska - Antoaneta Stefanowa, Mistrzostwa Europy Kobiet, Praga 27.08.2022, pozycja po 16. S:e5!

7. Aleksandra Malcewska - Antoaneta Stefanowa, Mistrzostwa Europy Kobiet, Praga 27.08.2022, pozycja po 27. Wd5

Na ostateczny wynik turnieju decydujące znaczenie miała partia Gunay Mammadzada - Aleksandra Malcewska rozegrana w ostatniej 11 rundzie na drugiej szachownicy (8).

8. Gunay Mammadzada - Aleksandra Malcewska, źródło: https://bit.ly/3E4s3IU

1. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Gb5 a6 4. Ga4 Gc5 5. c3 Sge7 6. O-O Sg6 7. d4 Ga7 8. Gg5 f6 9. Ge3 O-O 10. Sbd2 d6 11. We1 Kh8 12. h3 e:d4 13. c:d4 Sce7 14. Gc2 c6 15. Sf1 f5 16. d5 f:e4 17. G:e4 c:d5 18. G:g6 S:g6 19. H:d5 Sf4 20. Hg5 G:e3 21. W:e3 Wf6 22. Hh4 Gd7 23. Sg3 Hf8 24. Wae1 Gc6 25. Se4 (diagram 9) 25…G:e4 (błąd polskiej reprezentantki, po bardzo dobrze rozegranym czarnymi debiucie należało teraz grać 25…Wh6 26. Hg4 Wg6 27. Seg5 h6 z przewagą czarnych) 26. W:e4 S:g2 27. K:g2 W:f3 28. We7 Wf6 29. Hd4 Wc8 30. W7e6 Wf5 31. W1e2 Wg5+ 32. Kh2 d5 33. b3 h5 34. W6e5 W:e5 35. W:e5 Hf3 36. We7 Hf8 37. We5 Hf7 38. W:d5 Wf8 39. a4 H:f2+ 40. H:f2 W:f2+ 41. Kg3 Wc2 42. W:h5+ Kg8 43. Wf5 Wc3+ 1/2-1/2.

Wynik remisowy w tej partii dał złoto Monice Soćko, ale też pozbawił medalu Aleksandrę Malcewską.

Pięć zawodniczek zajęło ex aequo drugie miejsce z ośmioma punktami na koncie. Po zakończeniu wszystkich partii i dokładnym przeliczeniu punktów Malcewska sklasyfikowana została na piątym miejscu.

9. Gunay Mammadzada - Aleksandra Malcewska, Mistrzostwa Europy Kobiet, Praga 31.08.2022, pozycja po 25. Se4

10. Monika Soćko - Gunay Mammadzada, Mistrzostwa Europy Kobiet, Praga 28.08.2022, pozycja po 27. b:a4

W bezpośrednim pojedynku Monika Soćko - Gunay Mammadzada, zwyciężyła reprezentantka Polski. A oto jej przebieg:
1. d4 d5 2. c4 c6 3. e3 Sf6 4. Sf3 Gf5 5. Sc3 e6 6. Sh4 Ge4 7. f3 Gg6 8. Hb3 Hc7 9. Gd2 Ge7 10. c:d5 c:d5 11. S:g6 h:g6 12. O-O-O a6 13. Kb1 Sc6 14. Wc1 Sd7 15. Gd3 Wc8 16. Se2 b5 17. a4 b:a4 18. H:a4 Sb6 19. H:a6 Wa8 20. Hb5 Kd7 21. Wc3 Sa4 22. W:c6 H:c6 23. Wc1 H:b5 24. G:b5+ Kd8 25. Wc6 W:h2 26. b3 W:g2? 27. b:a4 (diagram 10) 27…Wb8?? (przegrywający błąd, czarne dostają mata w 4 posunięciach) 28. Ga5+ Kd7 29. Wc7+ Kd8 30. Wc2+ 1-0.

Z występów pozostałych Polek warto zwrócić uwagę na występ Moniki Marcińczyk, która zanotowała bardzo duży wzrost rankingu (+111 punktów Elo).

dr inż. Jan Sobótka
- nauczyciel akademicki,
licencjonowany instruktor
i sędzia szachowy