Reprezentacja Polski zwycięzcą I Olimpiady Szachowej dla Osób z Niepełnosprawnościami

Szachy to gra, która poprawia koncentrację, rozwój logicznego myślenia i wyobraźnię. Szachy uczą umiejętności radzenia sobie ze stresem i ponoszenia odpowiedzialności za swoje czyny, umożliwiają rywalizację osób o różnym stopniu niepełnosprawności pomiędzy sobą, a także rywalizację i integrację z osobami w pełni sprawnymi. Od wielu już lat w olimpiadach szachowych, rozgrywanych w cyklu dwuletnim, uczestniczą na prawach państwa trzy reprezentacje niepełnosprawnych: niewidomych i słabowidzących (IBCA), niesłyszących (dawniej ICSC, obecnie ICCD) oraz niesprawnych ruchowo (IPCA). Informacje o międzynarodowych stowarzyszeniach szachistów niepełnosprawnych można znaleźć m.in. w artykule "Niepełnosprawni grają w szachy" w MT 3/2018. W tym roku po raz pierwszy zorganizowana została w formule stacjonarnej Olimpiada Szachowa dla Osób z Niepełnosprawnościami.

1. Logo I Olimpiady Szachowej dla Osób z Niepełnosprawnościami,
źródło: http://bit.ly/3YGNVC8

W dniach 29.01–04.02.2023 w Belgradzie (Serbia) odbyła się pierwsza w formule stacjonarnej (a druga po zawodach rozgrywanych w formule online) Olimpiada Szachowa dla Osób z Niepełnosprawnościami (1). W rozgrywkach uczestniczyło 26 drużyn, składających się z uczestników z 33 krajów. Polska reprezentacja wygrała wszystkie 6 spotkań, zdobyła 12 pkt. meczowych i złoty medal (2).

2. Polska drużyna - zwycięzcy I Olimpiady Szachowej dla Osób z Niepełnosprawnościami,
http://bit.ly/3IbbonO

Zawodnicy wystąpili w następującym składzie: GM Marcin Tazbir (4/6), FM Marcin Molenda (5,5/6) - złoty medal indywidualnie, IM Piotr Dukaczewski (2/4), Paweł Piekielny (3,5/5) i IM Jacek Stachańczyk (3,5/4) (w roli grającego kapitana). Drugie miejsce zdobyła drużyna międzynarodowa niepełnosprawnych ruchowo IPCA - 10 pkt. a trzecie Filipiny - 8 (3). Turniej rozgrywany był system szwajcarskim z tempem 90 minut + 30 sekund za posunięcie + 30 minut po wykonaniu 40. posunięcia.

3. Medaliści Olimpiady dla Osób z Niepełnosprawnościami,
fot. Mark Livshitz, źródło: http://bit.ly/3IeFy9E

Na pierwszej szachownicy wystąpił arcymistrz Marcin Tazbir, który jest osobą niedowidzącą (4). Zaczął tracić wzrok, gdy miał 16 lat. Był już wtedy dobrym szachistą, mistrzem międzynarodowym. W Belgradzie wygrał dwie partie i cztery zremisował.

4. Marcin Tazbir - grający trener reprezentacji Polski szachistów niepełnosprawnych,
źródło: http://bit.ly/3KkOFIS

W ostatniej rundzie polska drużyna zmierzyła się z silną reprezentacją Izraela, prowadzoną przez głuchoniemego arcymistrza Yehudę Grünfelda, który urodził się w Dzieżoniowie (wyemigrował wraz z rodziną do Izraela w 1957 r.) (5).

5. Yehuda Grünfeld - dwukrotny mistrz Izraela, uczestnik 9 olimpiad szachowych
i dwukrotny uczestnik turniejów międzystrefowych Mistrzostw Świata,
źródło: http://bit.ly/3XHnc74

Jednym z bohaterów polskiej ekipy był Marcin Molenda, który na drugiej szachownicy w sześciu partiach odniósł pięć zwycięstw i tylko raz, w ostatniej rundzie z reprezentantem Izraela, zremisował (6).

6. Marcin Molenda - jeden z bohaterów polskiej drużyny Olimpiady Szachowej
dla Osób Niepełnosprawnych w Belgradzie, źródło: https://bit.ly/3KkOFIS

W zespole grali także: Piotr Dukaczewski, Paweł Piekielny i Jacek Stachańczyk w roli grającego kapitana. Najbardziej emocjonującym pojedynkiem ostatniej rundy pomiędzy reprezentacjami Polski i Izraela była partia Marcina Molendy, który walczył o swoje szóste indywidualne zwycięstwo. Jego przeciwnikiem był Alexey Streltsov (7).

7. Alexey Streltsov, źródło: http://bit.ly/418GuVH

Marcin Molenda - Alexey Streltsov

I Olimpiada dla Osób z Niepełnosprawnościami, Belgrad 4.02.2023, 6. runda.

1. d4 d5 2. c4 d:c4 3. e3 Sf6 4. G:c4 e6 5. Sf3 c5 6. O-O a6 7. Sbd2 Sbd7 8. e4 b5 9. e5 b:c4 10. e:f6 S:f6 11. S:c4 c:d4 12. Gf4 Gc5 13. b4 Ge7 14. S:d4 Gb7 15. Sa5 Gd5 16. Sdc6 Hd7 17. S:e7 H:e7 18. Hd4 O-O 19. Gg5 Wfd8 20. Hh4 Wac8 21. Wfc1 h6 22. G:f6 H:f6 23. H:f6 g:f6 24. a3 Kg7 25. f3 Kg6 26. Kf2 Kf5 27. Ke3 h5 28. a4 h4 29. b5 Ke5 Lepsze jest 29…a:b5 lub 29…W:c1. 30. b6 Kd6 31. b7 W:c1 32. W:c1 Kd7 33. h3 f5 34. Kf4 f6 Lepsze 34…Wb8 35. Ke5 G:b7. 35. g3 e5+ 36. K:f5 h:g3 (diagram 8) 37. K:f6? Do zwycięstwa białych prowadziło: 37.Sc6! G:c6 38.Wd1+ Kc7 39.W:d8 K:b7 40.Wg8. 37…G:f3? 38. K:e5? g2 39. Kd4? (diagram 9) Teraz do szybkiej wygranej czarnych prowadziło: 39…Gd1! 40.W:d1 Kc7+ 41.Kc5 W:d1. 39…Wg8 40. Wg1 Kc7 41. Ke3 Gd5 42. Kf2? Należało grać 42. Kd4 z równą pozycją 42…Wf8+ 43. Kg3 Kb6 44. Wd1 (diagram 10) 44…G:b7? Do wygranej dla czarnych prowadziło 44…g1=H+ 45. W:g1 K:a5 46. Wb1 Wb8. Teraz powstała remisowa pozycja. 45. S:b7 Wf1 46. Wd6+ K:b7 47. K:g2 Wf4 48. Kg3 W:a4 49. h4 Wa1 50. Wd2 Kc6 51. h5 We1 52. h6 a5 53. Wh2 We8 54. Wh5 Kb6 55. Kf4 a4 56. Kf5 Kb5 57. Kf6+ Kb4 58. h7 Wh8 59. Kg7 W:h7+ 60. W:h7 a3 61. Kf6 a2 62. Wh1 Kc3 63. Ke5 Kb2 64. Kd4 a1=H 65. W:a1 K:a1 1/2-1/2. Bardzo ciekawa i zacięta gra z wieloma taktycznymi zwrotami, zakończona sprawiedliwym remisem.

8. Marcin Molenda - Alexey Streltsov, pozycja po 36…h:g3

9. Marcin Molenda - Alexey Streltsov, pozycja po 39. Kd4

10. Marcin Molenda - Alexey Streltsov, pozycja po 44. Wd1

Uwagi:

TB 1: punkty meczowe (2 za zwycięstwo, 1 za remis, 0 za przegraną)
TB 2: zdobyte punkty (1 za zwycięstwo, ½ za remis, 0 za przegraną)
TB 3: punktacja pomocnicza (Sonneborna-Bergera) Zwycięstwa w olimpiadzie pogratulował polskiej drużynie sekretarz generalny Międzynarodowej

Federacji Szachowej Łukasz Turlej: "Ogromnie się cieszę, że białoczerwona drużyna w Belgradzie spisała się tak doskonale. Nasi gracze udowodnili, że mogą pokonywać wszystkie bariery i znakomicie radzić sobie przy szachownicach. Szachy to niezwykła dyscyplina sportu, w której można wygrać niezależnie od wieku czy sprawności fizycznej".

Polska reprezentacja złotym medalistą Olimpiady Szachowej Online dla Osób z Niepełnosprawnościami

Pandemia wirusa covid-19 spowodowała konieczność przeniesienia imprez szachowych do Internetu. W dniach 20.11–03.12.2020 rozgrywki pierwszej Olimpiady Szachowej Online dla Osób z Niepełnosprawnościami prowadzone były w dwóch fazach na platformie Tornelo.com (11). Uczestniczyło 60 reprezentacji, partie rozgrywano tempem 25 minut + 10 sekund za każde posunięcie. Faza eliminacyjna, w formie turnieju z systemem szwajcarskim na dystansie 7 rund, wyłoniła 4 drużyny, które dalej rywalizowały w fazie pucharowej systemem mecz-rewanż.

11. Logo Olimpiady Szachowej Online dla Osób z Niepełnosprawnościami,
źródło: https://bit.ly/3YP4dcg

Polska reprezentowana była przez 3 drużyny:

Polska 1 w składzie: GM Marcin Tazbir, IM Marcin Molenda, FM Łukasz Nowak, WCM Anna Stolarczyk, Aleksander Choroszej, Bogusław Kuma, Andrzej Kozicz, Alicja Jakimczuk.
Polska 2 (Niewidomi i Słabowidzący): FM Jacek Stachańczyk, IM Piotr Dukaczewski, Michał Wolański, Emilia Tryjańska, Andrzej Migala, Bartosz Pawelec, Dawid Falkowski, Aleksandra Zielińsa.
Polska 3 (Głusi i Niedosłyszący): Mateusz Łapaj, Paweł Piekielny, Krzysztof Chęciak, Zuzanna Łukasik, Maciej Szalko, Mariusz Ćwiek, Szymon Kasperczyk, Malwina Szewczyk. Polskie drużyny grały świetnie i dwie z nich awansowały do finałów: Polska 1 oraz Polska 3.

W półfinale Polska 1 pewnie pokonała Ukrainę 3. Polska 3 uległa Rosji 1. W pierwszym meczu finału Polska uległa nieznacznie Rosji 1,5–2,5, w rundzie rewanżowej zwyciężyła 3-1 i ostatecznie przeszła do historii jako zwycięzca olimpiad.

Najlepszym zawodnikiem olimpiady był Marcin Molenda - 10 punktów na 11 możliwych! Arcymistrz Marcin Tazbir miał też wielki udział w zdobyciu złotego medalu, zdobywając na pierwszej szachownicy 7 pkt. w 9 partiach.

Polska 3 w pojedynku o 3. miejsce uległa Ukrainie i zajęła ostatecznie 4. miejsce. Wielkie gratulacje dla wszystkich polskich zawodników!

dr inż. Jan Sobótka
- nauczyciel akademicki,
licencjonowany instruktor
i sędzia szachowy