Tygrys z Madrasu
Madras to dawna nazwa stolicy stanu Tamilnadu (zamieszkałego głównie przez Tamilów), miasta w Indiach na Wybrzeżu Koromandelskim nad Zatoką Bengalską. Jest ono największym ośrodkiem kulturalnym, ekonomicznym i edukacyjnym południowych Indii. W 1996 r. została zmieniona jego nazwa - z Madras na Chennai w języku angielskim, a w języku hindi z Madras na Ćennaj.
Viswanathan Anand urodził się 11 grudnia 1969 r. w mieście Mayiladuthurai w stanie Tamilnadu. Wkrótce potem wraz z rodziną przeniósł się do Madrasu. W szachy nauczyła go grać mama, gdy miał sześć lat (1). Pierwszy wielki sukces na arenie międzynarodowej osiągnął w 1987 r. w Baguio, zdobywając tytuł mistrza świata juniorów.
Tytuł arcymistrza osiągnął w wieku osiemnastu lat, zostając przy okazji pierwszym arcymistrzem z Indii. Dziś kraj ten ma już sześćdziesięciu arcymistrzów, z czego kilku zdobyło ów tytuł znacznie szybciej niż Anand (np. urodzeni w Ćennaj Gukesh D. - w wieku 12 lat, 7 miesięcy i 17 dni, oraz Praggnanandhaa Rameshbabu - mając 12 lat, 10 miesięcy i 13 dni).
Na przełomie lat 1991 i 1992 we włoskiej miejscowości Reggio Emilia rozegrano turniej szachowy z udziałem dziewięciu czołowych zawodników z ZSRR i dwudziestodwuletniego Viswanathana Ananda. Impreza miała XVIII kategorię FIDE i była jedną z najsilniejszych, jakie rozegrano do tamtej pory.
Niespodziewanie dla wszystkich zwyciężył Anand, dla którego była to pierwsza wielka wygrana w starciu ze światową czołówką. Uzyskał wynik rankingowy 2799, zostawiając w pokonanym polu zarówno Anatolija Karpowa, jak i Garriego Kasparowa, zwyciężając tego ostatniego w bezpośrednim pojedynku (czarnymi bierkami).
W 2000 r. Anand zdobył tytuł mistrza świata (2), triumfując w turnieju rozegranym systemem pucharowym wg przepisów FIDE. Pierwsze sześć rund rozegrano w New Delhi, natomiast finał - w Teheranie.
W pojedynku z Aleksiejem Szyrowem, Łotyszem mającym hiszpańskie obywatelstwo, Anand po pierwszej remisowej partii triumfował wówczas w trzech kolejnych i wygrał całe spotkanie w stosunku 3½ - ½. Był to trzeci z pięciu turniejów o mistrzostwo świata FIDE rozegranych systemem pucharowym.
W 2007 r. Anand po raz drugi został mistrzem świata, zwyciężając w rozegranym w Meksyku turnieju z udziałem ośmiu zawodników (3). Jako jedyny nie przegrał w nim partii, wygrał cztery i z wynikiem 9 pkt (z 14 możliwych) wyprzedził Władimira Kramnika oraz Borysa Gelfanda.
W listopadzie 2013 r., po przegranym 3½ - 6½ meczu w Ćennaj, utracił tytuł na rzecz Magnusa Carlsena.
W 2014 r. zwyciężył w rozegranym w Chanty- Mansyjsku turnieju pretendentów, zdobywając prawo do udziału w meczu o mistrzostwo świata z Carlsenem. W pojedynku tym uległ Norwegowi 4½ - 6½, nie odzyskując tytułu.
Z Polakami za plecami
W sztabie Ananda pracowali dwaj Polacy: Radosław Wojtaszek oraz Grzegorz Gajewski. Wojtaszek w październiku 2008 r. został pierwszym polskim szachistą, który znalazł się wśród współpracowników mistrza świata podczas meczu o tytuł mistrzowski.
Polak i Hindus rozegrali w 2007 r. dwie partie w lidze niemieckiej, zakończone remisami, po których mistrz świata zaprosił Wojtaszka do współpracy w jego przygotowaniach do meczu o tytuł, w 2008 r. w Bonn. Nasz czołowy szachista pełnił także rolę sekundanta Ananda w kolejnych meczach o mistrzostwo świata - w 2010 r. z Topałowem w Sofii, w 2012 r. z Gelfandem oraz w dwóch meczach z Carlsenem (2013, 2014) (5).
W 2014 r. do zespołu Ananda dołączył Gajewski. Sekundantami Ananda podczas rozegranego w Soczi meczu o mistrzostwo świata z Carlsenem obok Polaków był pochodzący z Madrasu Krishnan Sasikiran, natomiast w zespole Carlsena znaleźli się jego rodak Jon Ludvig Hammer i Duńczyk Peter Heine Nielsen (kiedyś w sztabie Ananda). Warto wspomnieć, że głównym sędzią meczu w Soczi był kolejny Polak, Andrzej Filipowicz.
Uśmiech króla
Fani Ananda w Indiach nazywają go "Królem umysłu" i uważają za największego sportowca, jakiego kiedykolwiek wydała ojczyzna szachów.
- Anand najlepiej oddaje nie tylko ducha sportu, ale również ducha naszego kraju - powiedział jeden z członków jury, które uznało arcymistrza najlepszym sportowcem Indii w 2007 r.
Warto dodać, że Tygrys z Madrasu jest bardzo lubiany w środowisku szachistów, nie posługuje się niedozwolonymi chwytami wobec rywali, chętnie analizuje z nimi partie (nawet z tymi o wiele słabszymi), słynie z pięknego uśmiechu i uwielbiany jest przez młodych szachistów (6, 7).
Najkrótsze rekordy Vishy’ego
Anand jest autorem najkrótszej w historii partii przegranej przez arcymistrza (pomijając oczywiście partie zakończone walkowerem). Mając za przeciwnika w 1988 r., w Biel, Alonso Zapatę, poddał się już po szóstym posunięciu. Festiwal szachowy w Biel to najstarszy i najsilniej obsadzony cykliczny turniej szachowy organizowany w Szwajcarii.
A oto przebieg tej partii: 1.e4 e5 2.Sf3 Sf6 3.S:e5 d6 4.Sf3 S:e4 5.Sc3 Gf5?? 6.He2 0-1 (diagram 8). Anand poddał partię, gdyż zorientował się, że traci figurę po 6…He7 7.Sd5 i nie można 7…He6? ze względu na 8.S:c7+.
Jednocześnie Tygrys z Madrasu wygrał najkrótszą partię w historii mistrzostw świata (pomijając te zakończone walkowerem lub remisem). Była to ósma partia meczu o mistrzostwo świata w 2012 r. Odbyła się 21 maja 2012 r. w Moskwie, a rywalem był Gelfand. Oto jej przebieg:
1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.f3 c5 4.d5 d6 5.e4 Gg7 6.Se2 O-O 7.Sec3 Sh5 8.Gg5 Gf6 9.G:f6 e:f6 10.Hd2 f5 11.e:f5 G:f5 12.g4 We8+ 13.Kd1 G:b1 14.W:b1 Hf6 15.g:h5 H:f3+ 16.Kc2 H:h1 17.Hf2 (diagram 9). Gelfand poddał się (10), ponieważ groziło 17…Gd3 ze złapaniem hetmana. Po 17…Sc6 nastąpiłoby 18.d:c6 H:c6 19.Gg2 Hd7 20.Sd5, a po 17...We3 18.H:e3 H:h2+ 19.Ge2.
Zobacz także:
Królowa szachów: Nona Gaprindaszwili
Mecz o tytuł mistrza świata w szachach w 2020 roku
Café de la Régence - szachowa stolica świata
Patrycja Waszczuk i Alicja Śliwicka mistrzyniami Europy
