3 razy OIX 3D - czyli trzy po trzy

TROCHĘ WYKOPALISK

Claudia Zaslavsky w swojej książce Tic Tac Toe: And Other Three-In-A Row Games from Ancient Egypt to the Modern Computer broni tezy, że w prapraprzodka gry, znanej nam dziś jako ?kółko i krzyżyk?, grano już w starożytnym Egipcie ponad 3300 lat temu. Starożytni Rzymianie również grali w grępodobną do ?kółka i krzyżyka? o nazwieTerniLapilli (trzy kamienie).

Pierwsza drukowania wzmianka o grze w kółko i krzyżyk pojawia się w 1864 roku. Zasad tej gry uczono także pierwsze komputery (ciekawostka: w filmie Gry wojenne z 1983 roku główny bohaterpokonuje wojskowy komputer, mający rozpocząć uruchomienierakiet atomowych, zmuszając go do ciągłego grania w tę grę przeciwko sobie).

Kółko i krzyżyk (w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie znana głównie pod nazwą Tic Tac Toe) od dawna jestgrą polecaną szczególnie dzieciomze względu nałatwe do zrozumieniazasady i prostą strategię. Nowsze wersje gry, które opierają się na tych samych regułach, najczęściej oferują po prostu więcej kombinacji. Istnieją wersje 4×4 (z angielska zwane Connect Four), a także 5×5 (na takiejże planszy lub bez sztywnych ram na kartce z zeszytu w kratkę).

Największą frajdę dają chyba jednak przestrzenne wersje tej gry ? i to właśnie o nich będzie mowa w tym artykule.

OIX W TRÓJWYMIARZE

Aby wyraźnie zwiększyć ilość kombinacji, jeszcze lepsze efekty uzyskano dzięki równoległemu rozgrywaniu partii na kilku planszach jednocześnie, gdzie zwycięskie szeregi można ustawiać nie tylko na poszczególnych płaszczyznach, ale również w pionach, a nawet skosach pomiędzy poziomami. W zależności od oczekiwanego stopnia skomplikowania grę można rozgrywać na 3, 4 lub 5 ustawionych nad sobą planszach o 9, 16 lub 25 polach każda. W grze na 4 planszach szereg musi mieć długość 4 znaków i odpowiednio 5 przy grze na 5 planszach.

Najłatwiej zagrać w te przestrzenne wersje gry na planszach rozrysowanych po prostu na kartce papieru (dla ułatwienia ich wzory również dołączam do artykułu na stronie internetowej ?Młodego Technika?). Dawnymi laty uwielbiałem grać w tę grę z kolegami podczas przerw w lekcjach ? rozumienie poszczególnych przestrzennych kombinacji pokazanych jedynie na dwóch wymiarach nie sprawiało mi ani moim kolegom większych problemów.

Początkującym graczom o wiele łatwiej grać na rzeczywistych planszach, gdzie wszystko można zobaczyć naprawdę niż na jakichś rysunkach. To dla nich właśnie przeznaczone są przestrzenne plansze, opisane w dalszej części tego artykułu. Choć część z nich ma zapewne swoje odpowiedniki w produktach  gdzieś, kiedyś wytwarzanych seryjnie  jednak wszystkie poniższe zostały opracowane i sprawdzone przez autora specjalnie do jednostkowego wykonania.

KÓŁKA I NIEKÓŁKA

W realizacji przestrzennych gier tego typu pewnym wyzwaniem jest znalezienie odpowiedniej ilości przestrzennych "kółek i krzyżyków". Piszę w cudzysłowie, ponieważ najczęściej kółka i krzyżyki zastępowane są innymi figurami warcabowymi pionkami, dwukolorowymi kulkami szklanymi, koralami i podobnymi "podręcznymi" akcesoriami. Myślę, że dodałem do nich jeszcze jeden całkiem dobry typ ale o tym w dalszej części artykułu.

Do poszczególnych wersji gry, w zależności od ilości i rodzaju używanych plansz, będziemy potrzebowali następujących ilości pionów:

3×3: 5 szt. ?X? i 4 szt. ?O?

4×4: 8 szt. ?X? i 8 szt. ?O?

5×5: 13 szt. ?X? i 12 szt. ?O?

3×3×3: 14 szt. ?X? i 13 szt. ?O?

4×4×4: 32 szt. ?X? i 32 szt. ?O?

5×5×5: 63 szt. ?X? i 62 szt. ?O?

Oczywiście można grać również i w gry o większej ilości pól. Wzór na obliczenie ilości potrzebnych wówczas pionów nie jest wcale trudny do wyprowadzenia ? zachęcam do jego zapisania na forum "Młodego Technika" - myślę, że pierwszy Czytelnik, który to zrobi, będzie mógł liczyć na kilka dodatkowych punktów w klasyfikacji AR?

W dalszej części tego artykułu opisuję sposób wykonania przestrzennych plansz do gry w ?kółko i krzyżyk? w wersji najmniejszej ? 3×3×3 po to, by zaprezentować jedynie zasady ich budowy. Zachęcam jednak do wykonywania również większych, jeszcze ciekawszych wersji. (OIX PLANSZE 3x3x3, OIX PLANSZE 4x4x4, OIX PLANSZE 5x5x5)

Projektując własne plansze, należy ogólnie przyjąć, że pomiędzy poszczególnymi pionami na planszach powinien zostać zachowany odstęp wielkości około połowy średnicy piona, natomiast odstęp między planszami nie powinien być mniejszy niż połowa boku planszy. Do przechowywania, transportu czy konserwacji byłoby korzystne, gdyby połączenia plansz były rozbieralne, choć przy stosunkowo małych gabarytach całej gry nie jest to bezwzględnie konieczne.

PRZEPIS PIERWSZY: "oCkłaDkowy"

Składniki:

- 2-3 bezbarwne okładki płyt CD (w zależności od typu), ew. inne przezroczyste płytki 10×10 cm

- pionki do warcabów (dwa komplety), ew. inne pionki w zastępstwie (np. dwukolorowe guziki lub figury wydrukowane na tekturze)

- łączniki do plansz (8 międzyplanszowych o długości około 45 mm i 8 krańcowych około 3?5 mm) np. odpowiednie odcinki rurki i 4 pręty lub śruby długości 10,5 cm, średnicy 3 mm.

Wykorzystując rysunek roboczy planszy (OIX 3D PLEXI 3x3x3) naklejony na okładkę płyty CD, najpierw wiercimy otwory pod łączniki, a następnie wycinamy plansze po obrysie za pomocą piłki o małych ząbkach. Krawędzie szlifujemy możliwie drobnoziarnistymi papierami ściernymi. Kreski rozdzielające poszczególne pola można wydrapać nożykiem lub narysować wodoodpornym pisakiem. Można też nakleić linie z folii samoprzylepnej.

Plansze łączymy za pomocą wcześniej przygotowanych łączników. Efekt moich prób jest widoczny na zdjęciu poniżej.

PRZEPIS DRUGI: "Na słodko"

Składniki:

- paczka cukierków czekoladowych o średnicy około 13 mm w kolorowej polewie (typu M&M?s, Skittles, Lentilki, Filutki itp.)

- 8 tulejek dystansowych 35?45 mm M3 wewn./zewn. ? np. ze sklepu AVT ? http://sklep.avt.pl/c/pl/168/1/1/0/long/czesci+i+podzespoly+-+obudowy-+radiatory-+elementy+mocujace+i+dystansowe.html

- 8 nakrętek dystansowych M3 do kompletu jw.

- płytki pleksi 1?2 mm (mogą być również okładki płyt CD z polistyrenu, ale uwaga są bardziej kruche niż pleksi, należy o tym pamiętać szczególnie przy wierceniu otworów). W razie braku odpowiednich przezroczystych płytek można również użyć innych materiałów np. cienkiej sklejki.

Największym problemem w tym przypadku będzie staranne wywiercenie otworów w kruchych płytkach. Tu również warto posłużyć się naklejanymi na plastikowe formatki szablonami roboczymi. Zalecam najpierw wiercenie małymi średnicami, a następnie obustronne rozwiercanie otworów wiertłami o docelowej średnicy.

Po starannym rozwierceniu i obrobieniu wykańczającym plansz ich złożenie w całość za pomocą profesjonalnych łączników to już czysta frajda!

Do grania na tego rodzaju planszach świetnie nadają się również kulki szklane oczywiście rozmiary plansz należy odpowiednio dostosować do ich średnicy.

PRZEPIS TRZECI: "Koralowy"

Składniki:

- korale średnicy około 18 mm z materiałów naturalnych ? drewniane (ostatecznie plastikowe) ? w dwóch różnych kolorach w ilości jw.

- podstawka drewniana (ewentualnie plastikowa) o wymiarach 80×80×6 mm

- 9 prętów bambusowych (lub stalowych w zależności od konwencji) o średnicy 3 mm i długości 65 mm

- klej do drewna.

Przygotowanie tej wersji gry jest chyba najłatwiejsze z dotąd opisanych. Używając naklejanego szablonu (OIX KORALOWY 3x3x3), wierci się odpowiednio rozstawione otwory w drewnianej podstawce, a następnie wkleja w nie przygotowane pręty. Korale powinny luźno spadać na prętach, stąd stawianie pionów od razu na wyższych piętrach nie jest możliwe, tak jak to miało miejsce w dwu poprzednich wersjach gry. Najczęściej stosowanym układem również w tej wersji jest układ 4×4×4.

Myślę, że z dzisiejszego "menu" każdy z Czytelników będzie mógł wybrać coś dla siebie. Jak zwykle wykonawcom przedstawionych w niniejszym artykule gier życzę frajdy z ich budowy i zabawy oraz zapraszam do dzielenia się relacjami z prac na internetowym forum "Młodego Technika".

WARTO RÓWNIEŻ ZOBACZYĆ:

/files/hgx/64-mt-07-kolko-krzyzyk.pdf ? młodotechnikowa wersja gry 4x4

http://www.instructables.com/id/Arduino-and-Touchpad-Tic-Tac-Toe/ ? wersja elektroniczna gry

http://uk.opitec.com/opitec-web/articleNumber/109265# ? kulkowa wersja 3×3×3 by Opitec

http://en.wikipedia.org/wiki/Score_Four ? wersja 4×4×4 ?koralowa?

http://www.livbit.com/article/2008/12/27/mirror-tic-tac-toe/ ? wersja lustrzana 3×3

http://en.wikipedia.org/wiki/Tic-tac-toe ? wiele o podstawowej wersji gry i jej licznych przodkach i siostrach (w wersji angielskiej)