Cudowne dzieci szachowe
Arcymistrz to najwyższy tytuł nadawany graczom przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE). Za pierwszych arcymistrzów uznaje się najsilniejszych szachistów świata uczestniczących w słynnym turnieju w Petersburgu w 1914 r. Byli to: Emanuel Lasker, José Raúl Capablanca, Aleksandr Alechin, Siegbert Tarrasch i Frank Marshall.
W 1950 r. FIDE unormowała zasady przyznawania tytułu arcymistrza i nadała 27 tytułów najwybitniejszym szachistom za bieżące i wcześniejsze osiągnięcia.
Obecnie tytuł ten jest nadawany, gdy szachista w określonym czasie osiągnął trzy wartościowe rezultaty (tzw. normy) w turniejach międzynarodowych z udziałem arcymistrzów. Może być również przyznany za inne wybitne osiągnięcia (zakwalifikowanie się do turnieju bądź meczów pretendentów do szachowej korony, zdobycie tytułu mistrza świata juniorów).
Kobiety mogą uzyskiwać tytuł arcymistrza na takich samych zasadach, jak mężczyźni. Międzynarodowa Federacja Szachowa FIDE przyznaje również tytuł arcymistrza zawodniczce, która zdobyła tytuł mistrzyni świata.
W 1959 r. Bobby Fischer w wieku piętnastu lat otrzymał tytuł arcymistrzowski za zakwalifikowanie się do turnieju pretendentów. Najmłodszy w historii zawodnik, któremu przypadł ten tytuł, to Sergey Karjakin (3) - ukraiński szachista, reprezentujący od grudnia 2009 r. Rosję. W sierpniu 2002 r. na międzynarodowym turnieju w Sudak na Półwyspie Krymskim wypełnił ostatnią normę na arcymistrza, mając wtedy dwanaście lat i siedem miesięcy.
A oto lista szachistów, którym FIDE przyznała tytuł arcymistrza przed ukończeniem czternastu lat.
Najmłodszą kobietą, której FIDE nadała tytuł arcymistrza (nie należy mylić z niżej klasyfi kowanym tytułem arcymistrzyni), jest Chinka Hou Yifan, aktualna mistrzyni świata - od czasów słynnej Węgierki Judit Polgár zdecydowanie najsilniejsza szachistka na świecie. Hou Yifan otrzymała ten tytuł w wieku czternastu lat i sześciu miesięcy.
Nodirbek Abdusattorov - trzynastoletni arcymistrz z Uzbekistanu
Nodirbek Abdusattorov (4), urodzony 18 września 2004 r., to drugi najmłodszy po Karjakinie szachista, który uzyskał tytuł arcymistrza (29 października 2017 r.). Jego szachowa kariera rozwija się szybko od 2012 r., kiedy w słoweńskim Mariborze został mistrzem świata juniorów do lat 8.
Nazwisko Abdusattorov stało się sławne dwa lata później, gdy ten niespełna dziesięcioletni wówczas chłopak pokonał podczas międzynarodowego memoriału szachowego w swoim rodzinnym Taszkencie dwóch silnych arcymistrzów: Białorusina Andreya Zhigalko i Kazacha Rustama Khusnutdinova.
Normy arcymistrzowskie Abdusattorov uzyskał w ubiegłorocznym Memoriale Czigorina w Sankt Petersburgu, następnie w 24 Międzynarodowym Festiwalu Szachowym w Abu Dhabi w sierpniu tego roku i niedawno zakończonym tegorocznym Memoriale Czigorina.
Rameshbabu Praggnanandhaa - dwunastolatek z Indii
Wśród młodych szachistów najgroźniejszym rywalem najmłodszego obecnie na świecie arcymistrza z Uzbekistanu jest prawie o rok młodszy od niego mistrz międzynarodowy Rameshbabu Praggnanandhaa (5) (ur. 10 sierpnia 2005 r.). W roku 2016 został najmłodszym mistrzem międzynarodowym w historii szachów, mając dziesięć lat, dziesięć miesięcy i dziewiętnaście dni. Być może w najbliższym czasie zostanie najmłodszym arcymistrzem i pobije nawet rekord ustanowiony przez Karjakina.
Żeby otrzymać tytuł arcymistrza, szachista potrzebuje uzyskać trzykrotnie wynik 2600+ w pojedynczych turniejach i jednocześnie mieć ranking FIDE 2500+. W najnowszym rankingu FIDE z listopada tego roku Hindus osiągnął ranking 2509.
Praggnanandhaa nauczył się gry w szachy w wieku pięciu lat i bardzo szybko zaczął osiągać znaczące sukcesy. Tytuł mistrza świata juniorów do lat 8 zdobył w 2013 r., a do lat 10 - w 2015 r. Mieszka w Madras (Ćennaj) i jego bohaterem jest poprzedni mistrz świata, Viswanathan Anand, znany w świecie szachowym pod imieniem Vishy i przydomkiem "Tygrys z Madrasu". Rodzice Praggnanandhaa nie grali w szachy, ale jego starsza siostra Vaishali przecierała szachowe szlaki, zdobywając tytuły mistrzyni świata do lat 12 i 14.
Bibisara Assaubaeva - wielokrotna złota medalistka
Reprezentująca Rosję Bibisara Assaubaeva (6) urodziła się w Kazachstanie, 26 lutego 2004 r. Gry w szachy nauczył ją dziadek, gdy miała cztery lata, a w turniejach zaczęła uczestniczyć w wieku lat sześciu. Pierwszy medal zdobyła w roku 2011 w Krakowie, w VII Indywidualnych Mistrzostwach Świata Szkół w Szachach, w turnieju dla dziewczynek do lat 7. Wygrała wtedy wszystkie partie.
W tym samym roku w Brazylii została mistrzynią świata dzieci do lat 8. Za ten wyczyn przyznano jej tytuł mistrzyni FIDE i tym samym stała się najmłodszą mistrzynią FIDE na świecie. Od tego czasu wygrała wiele międzynarodowych turniejów. W październiku 2016 r. w gruzińskim Batumi zdobyła tytuł mistrzyni świata juniorek do lat 12.
Magdalena Harazińska mistrzynią świata w szachach szybkich i błyskawicznych do lat 14
Ogromny sukces odniosły dwie Polki w mistrzostwach świata juniorów w szachach szybkich i błyskawicznych do lat 14, które odbyły się w dniach 27-31 października 2017 r. w Hersonissos (Grecja). Magdalena Harazińska (7) zdobyła dwa złote medale (8), a Liwia Jarocka (9) dwa srebrne.
Podwójna mistrzyni świata juniorek pochodzi z szachowej rodziny. Zarówno ojciec szachista, Adam Haraziński, jak i matka, Anna Harazińska, są animatorami życia szachowego. Anna Harazińska jest koordynatorem Ogólnopolskiego Projektu "Edukacja przez Szachy w Szkole" Polskiego Związku Szachowego oraz osobą odpowiedzialną za wprowadzanie lekcji nauki gry w szachy w szkołach podstawowych, w klasach edukacji wczesnoszkolnej. Starsza siostra, Ewa Harazińska, jest jedną z czołowych polskich juniorek.
W swojej dotychczasowej karierze szachowej Magdalena Harazińska zdobyła m.in. czterokrotnie indywidualne mistrzostwo Polski juniorek (Sielpia Wielka 2011 - U8, Szczyrk 2013 - U10, Suwałki 2015 - U12, Drzonków 2017 - U14), złoty medal w drużynowych mistrzostwach Polski juniorów (Szczyrk 2017), trzy złote medale w indywidualnych mistrzostwach Polski juniorek w szachach szybkich (Warszawa 2011 - U8, Katowice 2015 - U12, Koszalin 2016 - U14), a także złoty medal w indywidualnych mistrzostwach Polski juniorek w szachach błyskawicznych (Olsztyn 2013 - U10).
