Aplikacje mobilne

Co poszło nie tak, że z urządzenia wzorowanego na komunikatorze kapitana Kirka ze Star Treka, służącego wyłącznie do rozmów, coraz częściej nosimy w kieszeniach sporej mocy obliczeniowej małe komputery? Prawdą jest, że w dalszym ciągu spełniają swoje podstawowe zadanie, ale zdaje się, że coraz rzadziej… Na co dzień częściej korzystamy z aplikacji zainstalowanych w smartfonach i nie tylko. Oto historia tych aplikacji.

1973 Pochodzący z Ukrainy inżynier amerykańskiej firmy Motorola, Martin Cooper, zadzwonił z telefonu komórkowego do swego konkurenta, Joela Engel z Bell Labs. Pierwszy telefon komórkowy powstał z fascynacji komunikatorem Kapitana Kirka z serialu science-fiction "Star Trek" (zobacz także: Gwiezdne wojny).

1. Psion Organizer

Telefon Coopera, zyskał miano cegły, którą przypominał wyglądem i wagą (0,8 kg). Do sprzedaży został dopuszczony w 1983 r. jako Motorola DynaTA w cenie 4 tys. USD. Urządzenie wymagało kilku godzin ładowania, wystarczających na 30 minut rozmowy. O żadnych aplikacjach nie mogło być nawet mowy. Jak podkreślał Cooper, jego mobilny aparat nie miał dziesiątek milionów tranzystorów i mocy obliczeniowej, pozwalającej na wykorzystanie telefonu inaczej niż do dzwonienia.

1984 Brytyjska firma Psion wprowadza na rynek Psion Organizer (1), pierwszy na świecie komputer kieszonkowy i pierwsze aplikacje. Oparty na 8-bitowym procesorze Hitachi 6301 i 2 kB pamięci RAM. Organizer miał przy zamkniętej obudowie 142×78×29,3 mm i ważył 225 gramów. Był też pierwszym urządzeniem mobilnym z aplikacjami takimi, jak bazę danych, kalkulator i zegar. Niewiele, ale oprogramowanie pozwalało użytkownikom pisać własne programy w języku POPL.

1992 Na międzynarodowych targach COMDEX (Computer Dealers’ Exhibitio) w Las Vegas amerykańskie firmy IBM i BellSouth prezentują pionierskie urządzenie, będące połączeniem plamptopa i telefonu komórkowego - IBM Simon Personal Communicator 3 (2). Smartfon trafił do sprzedaży rok później. Miał 1 megabajt pamięci, czarno-biały ekran dotykowy o rozdzielczości 160×293 pikseli.

2. IBM Simon Personal         Communicator 3

IBM Simon działa jako telefon, pager, kalkulator, książka adresowa, faks i urządzenie do korzystania z poczty e-mail. Wyposażony był w kilka aplikacji, jak książka adresowa, kalendarz, terminarz, kalkulator, zegar światowy, elektroniczny notatnik oraz w ekran dorysowania za pomocą rysika. BM dodał także grę Scramble, rodzaj układanki, w której należy z rozsypanych puzzli ułożyć obraz. Dodatkowo IBM Simon mógł zostać wzbogacony o aplikacje innych firm, poprzez kartę PCMCIA lub po pobraniu aplikacji do pamięci wewnętrznej telefonu.

1994 Na rynku debiutuje wspólne dzieło Toshiba i duńskiej firmy Hagenuk - telefon MT-2000 z kultową aplikacją - tetris. Hagenuk, jeden z pierwszych twórców gier mobilnych, wykorzystał układankę rosyjskiego inżyniera oprogramowania Aleksieja Pajitnova z 1984 roku. Urządzenie wyposażono w programowalne klawisze, które odpowiednio do potrzeb mogły być wykorzystywane do różnych funkcji. Był to też pierwszy telefon z wbudowaną anteną.

3. Palm Pilot 1000

1996 Palm wypuścił pierwszy na świecie udany palmtopa - Pilot 1000 (3), który wywołał rozwój smartfonów i gier, dostępnych w urządzeniach mobilnych. Palmtop mieścił się w kieszeni koszuli, oferował 16 MHz mocy obliczeniowej, a w pamięci wewnętrznej 128 KB można było przechowywać do 500 kontaktów. Do tego posiadał skuteczną aplikację rozpoznawanie pisma ręcznego oraz możliwość synchronizacji Palm Pilota zarówno z komputerami PC, jak i Mac, co przesądziło o sukcesie tego komputera osobistego. Pakiet oryginalnych aplikacji obejmował kalendarz, książkę adresową, listę zadań, notatki, słownik, kalkulator, zabezpieczenia i HotSync. Aplikację gry pasjans (Solitaire) opracowała firma Geoworks. Palm Pilot pracował na systemie operacyjnym Palm OS, działał do kilku tygodni na dwóch bateriach AAA.

1997 Nokia wprowadza na rynek model telefonu 6110 z grą Snake (4). Odtąd każdy telefon Nokii będzie sprzedawany z aplikacją do zabawy wężem zżerającym kropki. Autorem aplikacji jest Taneli Armanto, inżynier oprogramowania fińskiej firmy, a prywatnie fan komputerowej gry Snake. Podobna gra pojawiła się już w 1976 roku jako Blockade i jej kolejne wersje: Nibbler, Worm, czy Rattler Race. Ale to Snake z telefonów Nokii zapoczątkował erę gier na telefony komórkowe. Kilka lat później, w 2000 r. Nokia 3310 wyposażona w zmodyfikowaną wersję gry Snake stała się jednym z najchętniej kupowanych telefonów GSM.

4. Gra Snake w Nokii 6110

1999 Powstaje WAP, Wireless Application Protocol (5), obsługiwany przez nowy język WML (Wireless Markup Language) - uproszczoną wersją języka HTML. Standard, powołany z inicjatywy Nokia wsparło kilka innych firm, m.in. Unwired Planet, Ericsson i Motorola. Protokół miał umożliwić udostępnianie i sprzedaż usług przez Internet. Jeszcze w tym samym roku do sprzedaży trafia Nokia 7110, pierwszy telefon z możliwością przeglądania Internetu.

WAP rozwiązywał problemy z transmisją danych, brakiem miejsca w pamięci, wprowadzał ekrany LCD oraz sposób działania i funkcje mikroprzeglądarki. Dzięki tej jednolitej specyfikacji otwierały się nowe możliwości biznesowe, jak e-sprzedaż aplikacji, gier, muzyki i filmików. Firmy wykorzystały standard do ściągania dość wysokich opłat za aplikacje ograniczone tylko do urządzeń jednego producenta, a nawet przypisane tylko do jednego konkretnego modelu. W efekcie WML został zastąpiony przez Java Micro Edition. JME zdominowało platformy mobilne, wykorzystywane w systemach operacyjnych Bada i Symbian, a jego implementacje - w systemach Windows CE, Windows Mobile i Android.

5. Logo Wireless Application Protocol

2000 Do sprzedaży trafia Ericsson R380 Smartphone z systemem operacyjnym Symbian. Wymyślona przez szwedzką firmę nazwa "smartphone" stała się popularnym określeniem multimedialnych i mobilnych urządzeń z funkcją dzwonienia. Szwedzki smartfon pozornie nie wyróżniał się niczym, dopiero po uchyleniu klapki z klawiaturą prezentował wyświetlacz z bogatym interfejsem. Oprogramowanie pozwalało na współpracę z Internetem, rozpoznawanie pisma odręcznego albo zrelaksować się przy grze w Reversi. Pierwszy smartfon nie pozwalał na instalację dodatkowych aplikacji.

2001 Debiutuje pierwsza wersja Symbiana, która powstaje (z inicjatywy Nokii) na bazie oprogramowania EPOC od Psion. Symbian to przyjazny twórcom aplikacji, a w pewnym momencie również najpopularniejszy mobilny system operacyjny na świecie. System udostępniał biblioteki do generowania interfejsu, zaś aplikacje można pisać w wielu językach, jak Java MIDP, C++ Python czy Adobe Flash.

2001 Apple udostępnia bezpłatną aplikację iTunes, a wkrótce zaprasza na zakupy do e-sklepu muzycznego iTunes Store (6). iTunes powstało na bazie aplikacji i oprogramowania do odtwarzania muzyki na komputerach osobistych SoundJam, które Apple odkupiło dwa lata wcześniej od dewelopera Casady & Greene.

Aplikacja przede wszystkim pozwalała na legalne kupowanie przez Internet pojedynczych utworów, i to wszystkim użytkownikom, ponieważ Apple zadbał o wersję iTunes dla systemu Windows, obsługującego liczniejszą grupę użytkowników. Już 18 godzin po uruchomieniu usługi sprzedano około 275 000 utworów. Aplikacja zrewolucjonizowała sprzedaż muzyki i filmów.

6. Ikona aplikacji iTunes Store

2002 Kanadyjczycy proponują BlackBerry 5810, oparty na Javie telefon z innowacyjną pocztą e-mail BlackBerry. Aparat posiadał fizyczną klawiaturę QWERTY, przeglądarkę WAP oraz zestaw biznesowych aplikacji. BlackBerry 5810 zapewniał też bezprzewodowy dostęp do poczty e-mail, polegającą na stałym połączeniu telefonu z serwerami kanadyjskiej firmy, Dzięki temu użytkownicy mogli wysyłać, a przede wszystkim odbierać e-pocztę w czasie rzeczywistym bez konieczności odświeżania skrzynki.

2002 Dostępny jest pierwszy telefon z aplikacją A-GPS. Początkowo usługa była udostępniana przez Verizon (USA) dla posiadaczy telefonów Samsung SCH-N300. Technologia A-GPS umożliwiła rozwój wielu aplikacji związanych z lokalizacją, m.in. "znajdź blisko" np. bankomat, adres lub z informacjami o ruchu drogowym.

lipiec 2005 Google kupuje za 50 milionów dolarów niewielki startup z Doliny Krzemowej - Android Inc. Firma znana była z dość niszowego oprogramowania do cyfrowych aparatów fotograficznych. Wtedy jeszcze nikt nie wiedział, że trzej założyciele spółki Android intensywnie pracowali nad systemem operacyjnym konkurencyjnym dla Symbiana. W czasie, gdy deweloperzy kontynuowali tworzenie systemu operacyjnego z jądrem Linuksa dla urządzeń mobilnych, Google szukał urządzeń dla systemu Android. Pierwszy telefon wyposażony w Android to HTC Dream (7), do sprzedaży trafił w 2008 r.

7. HTC Dream - pierwszy smartfon oparty na systemie Android

sierpień 2005 BlackBerry udostępnia aplikację BBM - BlackBerry Messenger (8). Kanadyjska aplikacja do komunikacji mobilnej i wideotelefonii uznana została za niezwykle bezpieczną i wolną od spamu. Wiadomości można odbierać tylko od osób dodanych wcześniej do listy adresowej, a dzięki szyfrowaniu BBM Protected wiadomości nie są narażone na szpiegostwo lub włamania podczas transmisji. Kanadyjczycy udostępnili swój komunikator BlackBerry również użytkownikom urządzeń z systemami iOS i Androidem. W pierwszej dobie aplikacja BBM miała 10 milionów pobrań, a 20 milionów w pierwszym tygodniu.

8. Aplikacja BlackBerry Messenger

2007 Steve Jobs prezentuje iPhone, pierwszej generacji i ustanawia standard systemu iOS. Moment był idealny, W 2006 r. iTunes Store osiągnął rekord 1 miliarda sprzedanych utworów. Jobs nazwał prezentowane urządzenie Appla "rewolucyjnym i magicznym". Opisał je jako kombinację trzech urządzeń mobilnych: "szerokoekranowy iPod z przyciskami dotykowymi"; "rewolucyjny telefon komórkowy"; i "przełom komunikator internetowy". Pokazał, że telefon ma naprawdę duży ekran dotykowy bez klawiatury, za to z technologią Multi-Touch.

Dodatkowymi innowacjami są np. obracający się ona ekranie obraz, odpowiednio do ustawienia urządzenia (pion-poziom), możliwość umieszczania piosenek i filmów w pamięci telefonu za pomocą appki iTunes oraz przeglądanie stron internetowych za pomocą przeglądarki Safari. Konkurencja wzruszyła ramionami, pół roku później klienci szturmowali sklepy. iPhone zmienił rynek smartfonów i zwyczaje ich użytkowników. W lipcu 2008 r. Apple uruchomiło App Store, platformę cyfrowej aplikacji dla iPada, iPhone’a oraz iPoda touch.

2008 Google udostępnia Android Market (obecnie Google Play Store), zaledwie kilka miesięcy po debiucie flagowego produktu Apple. Google w swojej strategii rozwoju systemu Android postawił na aplikacje, które miały być dostępne płatnie i bezpłatnie w Android Market. Dla deweloperów ogłoszono konkurs "Android Developer Challenge I", a twórcy najciekawszych aplikacji - pakiet SDK, w którym znajdowały się niezbędne narzędzia oraz instrukcje dla programistów. Efekty były imponujące, bo w sklepie brakowało miejsca na wszystkie appki.

2009 Rovio, fińska firma na krawędzi bankructwa, wstawiła do App Store grę Angry Birds. Gra szybko podbiła Finlandię, trafiła do promocji gry tygodnia, a wtedy kolejne pobrania poszły lawinowo. W maju 2012 r. Angry Birds stały się aplikacją nr 1. Grę pobrano w sumie ponad 2 mld na różne platformy. Powstały kolejne wersje aplikacji, dodatki, a w 2016 r. film animowany o przygodach stada ptaków.

2010 Aplikacja zostaje uznana za słowo roku. Popularny termin technologiczny został wyróżniony przez American Dialect Society, ponieważ słowo to budziło ogromne zainteresowanie ludzi w tym roku.

2020 Seria aplikacji ostrzegających przed ryzykiem zakażenia koronawirusem i śledzących kontakty (9). Aplikacje mobilne stają się ważnym elementem strategii walki z ogólnoświatową pandemią.

9. Singapurska aplikacja epidemiczna TraceTogether